Czy stosowanie probiotyków może wpłynąć na stan jamy ustnej?

Probiotyki zgodnie z definicją przedstawioną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO – World Health Organization) oraz Organizację Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO - Food and Agriculture Organization of the United Nations) to „żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza”. Zazwyczaj ich korzystny wpływ na organizm człowieka przedstawiany jest w odniesieniu do flory fizjologicznej przewodu pokarmowego. Obecnie wiele zespołów badawczych przedstawia ich korzystny wpływ na zdrowie jamy ustnej.  

Mikrobiom to ogół mikroorganizmów, które występują w określonym siedlisku. W organizmie człowieka można wyróżnić specyficzne mikrobiomy dla jamy ustnej, jelit czy skóry. Sama jama ustna nie jest pojedynczym siedliskiem i występują w niej odrębne dla różnych powierzchni mikrobiomy. Wyróżnić można powierzchnie policzków, języka, warg, podniebienia, a także zębów.  

Mikrobiom jamy ustnej nie jest stały, wykazuje się on pewną dynamiką, która powoduje jego zmiany na przestrzeni czasu. Dodatkowo rozwój osobniczy m.in. wyrzynanie zębów, wymiana uzębienia na stałe mają na to wpływ. Rezydentna mikroflora jamy ustnej występuje w dynamicznej równowadze z organizmem gospodarza, wpływając na rozwój systemów obronnych i przebieg procesów fizjologicznych.  

Zachwianie równowagi mikrobiomu (dysbioza) może prowadzić do oddziaływania niektórych mikroorganizmów jako oportunistycznych patogenów, a tym samym prowadzić do procesów chorobowych takich jak próchnica czy choroby przyzębia. Ponadto dysbioza może wpływać na występowanie halitozy, czyli nieprzyjemnego zapachu z jamy ustnej, a co za tym idzie, obniżonej jakości życia związanej ze zdrowiem jamy ustnej – OHR-QoL (OHR QoL - Oral Health-Related Quality of Life)  

Niektóre ze szczepów bakterii np. Lactobacillus, będące bakteriami rezydualnymi organizmu człowieka, wykorzystywane są do produkcji probiotyków. Mogą one wpływać na hamowanie agregacji płytki nazębnej, hamować rozwój bakterii próchnicotwórczych oraz produkować związki, które działają przeciwko drobnoustrojom odpowiedzialnym za choroby takie jak próchnica czy też zapalenie przyzębia. Ponadto probiotyki mogą wpływać na hamowanie produkcji związków siarki przez niektóre rodzaje bakterii, odpowiadających za wystąpienie halitozy.  

Doustne przyjmowanie probiotyków może być stosowane jako wspomaganie terapii, jednakże należy pamiętać, że nie zastąpi to innych rodzajów profilaktyki, a także leczenia chorób jamy ustnej. Podkreślić trzeba wieloczynnikowość chorób jamy ustnej, co oznacza, że przyjmowanie jedynie doustnych probiotyków, nie jest wystarczające dla zatrzymania choroby.  

1. FAO/WHO (2001) Health and Nutritional Properties of Probiotics in Food including Powder Milk with Live Lactic Acid Bacteria. Report of a Joint FAO/WHO Expert Consultation on Evaluation of Health and Nutritional Properties of Probiotics in Food Including Powder Milk with Live Lactic Acid Bacteria 

2. Seminario-Amez M, López-López J, Estrugo-Devesa A, Ayuso-Montero R, Jané-Salas E. Probiotics and oral health: A systematic review. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2017 May 1;22(3):e282-e288 

3. Lee DS, Kim M, Nam SH, Kang MS, Lee SA. Effects of Oral Probiotics on Subjective Halitosis, Oral Health, and Psychosocial Health of College Students: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. Int J Environ Res Public Health. 2021 Jan 28;18(3):1143