Ważne odpowiednie zorganizowanie sezonu szczepień

Wypisywanie recept na szczepionki przeciw grypie przez farmaceutów i pielęgniarki, wprowadzenie powszechnego systemu skierowań na immunizację, rekomendowanie i realizacja szczepień przez lekarzy medycyny pracy, jak również prowadzenie ogólnopolskiej akcji szczepień – to najważniejsze zalecenia Rady Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy (OPZG) na kolejny sezon grypowy 2022/2023. 

W Polsce ze szczepień na grypę wciąż korzysta zbyt mała grupa osób. W ubiegłym roku, przy liczbie 2,4 mln zachorowań zaszczepiło się jedynie 7% populacji. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy przygotowali zalecenia, które mogą wpłynąć na poprawę statystyk dotyczacych wyszczepialności w Polsce. Według nich ważna jest sprawna organizacja sezonu szczepień. Wśród rekomendacji znajdziemy m.in. uwzględnienie potrzeb immunizacyjnych osób z grup odpowiedzialnych za bezpieczeństwo i opiekę zdrowotną, z grup podwyższonego ryzyka, a także uchodźców, objęcie szczepień systemem skierowań powszechnych (alert sms, e-skierowania, e-rejestracja); umożliwienie wystawiania recept na preparaty, również te refundowane, farmaceutom i pielęgniarkom. Istotne jest również umożliwienie prywatnym praktykom lekarskim i pielęgniarskim kupowania szczepionek w hurtowniach farmaceutycznych, podniesienie świadomości wśród lekarzy nt. najnowszych wytycznych w tym zakresie, stworzenie narzędzi i warunków wspierających personel medyczny w popularyzacji szczepień oraz utworzenie nowych ścieżek realizacji szczepień, np. w szkołach, w zakładach medycyny pracy.  

Zdaniem ekspertów bardzo ważna jest przede wszystkim szeroko zakrojona kampania edukacyjna dotycząca korzyści z wykonywanych szczepień. Konieczne jest m.in. informowanie pacjentów, w tym kobiet w ciąży i seniorów powyżej 75 r.ż. o bezpłatnych szczepionkach przeciw grypie, ale też rodziców dzieci od 6 do 18 r.ż., osób przewlekle chorych z grup ryzyka i seniorów w wieku 65-74 lat, że szczepienia na grypę mogą wykonać z refundacją. Jako narzędzie mogące umożliwić ten proces wskazano rządowy alert SMS, za którego pośrednictwem można zapraszać na szczepienia oraz informować, gdzie można wykonać tę usługę. Jak zaznacza dr n. farm. Piotr Merks, ekspert Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, rolę edukatora powinno przejąć Ministerstwo Zdrowia.  

Ekspert wskazuje również, że pacjenci powinni mieć możliwość zaszczepienia się nie tylko u lekarza. – W przyszłym sezonie najprawdopodobniej szczepienia odbędą się tylko w przychodniach POZ, gdyż farmaceuci są wyłączani z wykonywania szczepień refundowanych poprzez brak odpłatności za usługę i brak możliwości wystawienia recepty refundowanej. Wszystkie zawody medyczne powinny mieć uprawnienia do wystawiania recept na preparaty przeciw grypie, dzięki czemu zwiększyłaby się wyszczepialność, a pacjent nie musiałby krążyć między lekarzem a apteką. Najlepszym modelem, który znam w zakresie poprawienia statystyk wyszczepialności jest współpraca lekarzy z aptekami, która polega na tym, że farmaceuta rekomenduje immunizację osobom z grup ryzyka, a pacjent może się zaszczepić na miejscu lub u lekarza. W Belgii taka strategia pozwoliła podnieść statystyki o 10 % w jednym sezonie – mówi.  

Eksperci z OPZG podkreślają, że nadchodzący sezon zachorowań na grypę i kolejna fala COVID-19 mogą być wyjątkowe również z powodu narastającej liczby uchodźców z Ukrainy. – Bezprecedensowa w naszym regionie od czasów II Wojny Światowej migracja ludności cywilnej będzie nie tylko wyzwaniem humanitarnym, ale również epidemiologicznym. Uchodźcy z Ukrainy powinni mieć możliwość bezpłatnego szczepienia się przeciw COVID-19 i grypie, co znamiennie wpłynie na odciążenie polskiego systemu zdrowia jesienią i zimą 2022/2023 – czytamy w publikacji.