Przeczytaj relację z odcinka pt. "Przewlekła niewydolność żylna i niedokrwienie kończyn dolnych – jak diagnozować i leczyć"

W bieżącym odcinku Kardioexpressu gościem prof. Artura Mamcarza była prof. Iwona GorczycaGłowacka. Eksperci rozmawiali na temat diagnostyki i leczenia przewlekłej niewydolności żylnej i niedokrwienia kończyn dolnych. 

Niewydolność żył kończyn dolnych jest związana z występowaniem czynników ryzyka takich jak: otyłość, wiek, nikotynizm czy cukrzyca. Do jej powstania prowadzi dysfunkcja śródbłonka, stan zapalny i zakrzepica. Podobne czynniki ryzyka dotyczą schorzeń sercowo-naczyniowych. Za powstawanie choroby odpowiedzialny jest przede wszystkim defekt mikrokrążenia. Za prawidłowe funkcjonowanie mikrokrążenia w dużej mierze odpowiedzialny jest glikokaliks, gdyż stanowi barierę dla szkodliwych czynników, wpływających negatywnie na ścianę naczyń krwionośnych. Uszkodzenie warstwy glikokaliksu prowadzi do utraty integralności śródbłonka, inicjacji stanu zapalnego, wzmożonej adhezji płytek, działania wolnych rodników i aktywacji trombiny. Do czynników uszkadzających glikokaliks należą wiek, otyłość, niska aktywność fizyczna, nikotynizm czy cukrzyca. 

Dysfunkcja glikokaliksu może prowadzić do przewlekłej choroby żylnej oraz do miażdżycy tętnic kończyn dolnych. Oba schorzenia współwystępują u nawet 20% osób po 60 roku życia i zwiększają aż 14 razy ryzyko amputacji kończyny. Przewlekła choroba żylna sprzyja występowaniu schorzeń sercowo-naczyniowych i zwiększa śmiertelność niezależnie od przyczyny. Z drugiej strony zaproszona Ekspert podkreśliła, że miażdżyca tętnic zwiększa ryzyko incydentów zakrzepowo-zatorowych. 

Pacjenci z chorobami naczyń obwodowych zwykle są leczeni u lekarzy POZ. W przypadku wątpliwości lub trudności należy skonsultować się z chirurgiem naczyniowym. W diagnostyce stosuje się badanie przedmiotowe, pomocniczo USG. Do objawów przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych zalicza się chromanie przestankowe, czyli ból łydek nasilający się przy chodzeniu i ustępujący po spoczynku. W badaniu przedmiotowym można stwierdzić osłabienie odczuwania tętna w tętnicach obwodowych. W terapii stosuje się ćwiczenia, leczenie kompresyjne oraz farmakoterapię lekami wenoaktywnymi. Do grupy tych leków zalicza się wyciąg z kasztanowca, ruszczyk, sulodeksyd czy hydroksyetylorutozyd. 

Sulodeksyd składa się w 80% z niskocząsteczkowej heparyny (powinowactwo do antytrombiny III) a w 20% z siarczanu dermatanu (hamuje czynnik IIa). Co najważniejsze jednak, substancja ta ma zdolność do odbudowy glikokaliksu na powierzchni komórek śródbłonka. Dzieje się tak ponieważ sulodeksyd dostarcza substrat do budowy glikokaliksu i blokuje enzymy rozkładające śródbłonek. Sulodeksyd ma też działanie przeciwzapalne i reologiczne. W przywołanym przez Ekspert badaniu, u pacjentów z cukrzycą i krytycznym niedokrwieniem kończyn dolnych wykazano, że sulodeksyd ma działanie przeciwzapalne i obniżające poziom fibrynogenu. Poprawia i przyspiesza gojenie ran w stopie cukrzycowej. W metaanalizie wykazano, że sulodeksyd redukuje uczucie bólu kończyn dolnych podczas marszu i zwiększa odległość chromania. Terapia sulodeksydem jest bezpieczna u pacjentów kardiologicznych. W innej metaanalizie wykazano, że lek ten obniża śmiertelność. Sulodeksyd można podawać zarówno doustnie jak i dożylnie. 

Kolejnym tematem rozmowy był zespół pozakrzepowy, związany z przebytą zakrzepicą żył głębokich. Do czynników ryzyka należy m.in. starszy wiek czy otyłość. Ekspert podkreśliła, że sulodeksyd jest wskazany u pacjentów z dużym i średnim ryzykiem nawrotu zakrzepicy żył głębokich i w zespole pozakrzepowym. 

Wskazaniami do zastosowania sulodeksydu są przewlekła niewydolność żylna, leczenie owrzodzeń żylnych, leczenie przewlekłej obturacyjnej choroby tętnic kończyn dolnych, wtórna profilaktyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej i leczenie wysięków w retinopatii cukrzycowej.