Korzyści z realizacji szczepień preparatami wysoce skojarzonymi

Czy szczepionki wysoce skojarzone są bezpieczne i czy różnią się profilem bezpieczeństwa od szczepionek z pełnokomórkowym komponentem krztuśca (DTPw)?

Po podaniu każdego szczepienia, w tym szczepionek 5 w 1 lub 6 w 1, należy liczyć się z możliwością wystąpienia tzw. niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP). Rozmowa o odczynach poszczepiennych związanych przyczynowo z daną szczepionką powinna być zawsze elementem kwalifikacji do szczepienia. Rodzic musi zostać poinformowany o tym, czego może się spodziewać i jak reagować, np. w przypadku wystąpienia gorączki.

Odczyny poszczepienne mogą mieć charakter miejscowy i obejmują obrzęk, zaczerwienienie i bolesność w miejscu szczepienia. Nie wymagają zwykle żadnego postępowania medycznego i ustępują samoistnie w ciągu kilku dni. Wśród objawów ogólnoustrojowych najczęściej obserwuje się gorączkę. Podanie leków przeciwgorączkowych ma w przypadku małych dzieci kluczowe znaczenie, gdyż istotnie zmniejsza ryzyko drgawek gorączkowych. Do rzadszych NOP zaliczają się epizod hipotoniczno-hiporeaktywny (HHE) i tzw. nieukojony płacz.

W licznych badaniach udowodniono, że szczepionki z bezkomórkowym komponentem krztuśca (w tym wysoce skojarzone) rzadziej powodują odczyny poszczepienne w porównaniu z DTPw. Wielu autorów nie potwierdziło zwiększonego ryzyka drgawek gorączkowych po zastosowaniu DTPa, także w postaci szczepionek wysoce skojarzonych. Z kolei analizy z USA i Kanady wykazały, że zmiana szczepionki DTPw na DTPa wiązała się z istotnym, bo aż 70% zmniejszeniem ryzyka drgawek gorączkowych i związanej z tym hospitalizacji. W jednym z badań określono ryzyko drgawek gorączkowych w dniu podania szczepionki DTPa-IPV-HiB jako małe i wynoszące mniej niż 4 przypadki na 100 000 podanych dawek.

NOP w postaci nieukojonego płaczu czy HHE także częściej występuje po DTPw. Dane naukowe potwierdzają więc lepszy profil bezpieczeństwa szczepionek DTPa, także skojarzonych, co ma duże znaczenie praktyczne. Przy realizowaniu programu szczepień szczepionkami wysoce skojarzonymi rzadziej dochodzi do przerwania cyklu szczepień z powodu obserwowanego NOP. Co więcej, w przypadku odczynu poszczepiennego po DTPw, który jest przeciwwskazaniem do podania kolejnej dawki szczepionki, umożliwią one kontynuację rozpoczętego schematu z wykorzystaniem DTPa-IPV-HiB; jest ono wówczas szczepieniem bezpłatnym. Dzieci te mają więc większe szanse ukończenia schematu podstawowego szczepienia przeciwko krztuścowi.

Z mojego doświadczenia z rozmów z rodzicami małych pacjentów wynika, że kwestia lepszego profilu bezpieczeństwa szczepionek skojarzonych jest dla części z nich zaskoczeniem. Poszukując informacji w intrenecie, natrafiają na zgoła odmienne argumenty, niemające zupełnie poparcia w danych naukowych.