Rola szczepienia matki w odporności przeciwko krztuścowi u noworodka

Krztusiec jest bakteryjną chorobą zakaźną, której objawy są dokuczliwe, zwłaszcza napadowy kaszel, przypominający pianie koguta.

Choroba jest niebezpieczna szczególnie dla nieuodpornionych noworodków i niemowląt. Dostępna jest szczepionka, której 1 dawka podawana jest dopiero w 2 miesiącu życia. Kolejne natomiast są przyjmowane w 4 i 6 miesiącu oraz 6, 14 i 19 roku życia. U dorosłych zalecane jest przyjmowanie dawki przypominającej co 10 lat.  

Szczepionka przeciwko krztuścowi nie zawiera żywych bakterii, może być więc bezpiecznie stosowana także w czasie ciąży. Optymalnym czasem do jej podania jest okres między 27 a 36 tygodniem. Dochodzi wówczas do pobudzenia produkcji nowych przeciwciał, które przechodzą przez łożysko do dziecka oraz są wydzielane do mleka matki. Potencjalnie ma to zapewnić większą odporność na zachorowanie w tym szczególnym okresie, gdy dziecko nie może być jeszcze zaszczepione i nabyć własnej odporności.  

Skuteczność takiego podejścia potwierdzają badania. W jednym z nich zaszczepiono 94 kobiety ciężarne a 190 pozostawiono niezaszczepionymi. Ochronny poziom przeciwciał przeciwko krztuścowi (powyżej 20 IU/ml) uzyskano u 72,3% noworodków matek zaszczepionych w ciąży, a tylko u 21% nie zaszczepionych. W innym badaniu zaszczepiono 33 kobiety ciężarne a 15 podano placebo. Poziom przeciwciał u noworodków kobiet z pierwszej grupy był istotnie wyższy niż w drugiej (68,8 IU/ml vs. 14 IU/ml). Co ciekawe, efekt ten utrzymywał się także po dwóch miesiącach. Wówczas poziomy przeciwciał u dzieci wynosiły odpowiednio 20,6 IU/ml i 5,3 IU/ml. W kolejnym badaniu szczepieniu w II trymestrze poddano 76 kobiet, a 35 stanowiło grupę kontrolną. Pozytywny wynik testu na obecność przeciwciał IgG przeciwko krztuścowi wykazano u 92% noworodków. U żadnego natomiast z grupy kontrolnej.  

Podsumowując, szczepienie kobiet ciężarnych jest bezpieczną procedurą, która istotnie zwiększa ilość przeciwciał dostarczanych ich dzieciom. Chroni je to przed potencjalnie groźnym przebiegiem krztuśca w ciągu 2 pierwszych miesięcy życia, gdy nie mogą być jeszcze zaszczepione i są najbardziej podatne na zachorowanie.  

Piśmiennictwo: 

Viswanathan R, Bafna S, Patil K et al. Pertussis seroprevalence in mother-infant pairs from India: role of maternal immunisation. Arch Dis Child. 2022; 107(5): 431-435.  

Munoz FM, Bond NH, Maccato M et al. Safety and immunogenicity of tetanus diphtheria and acellular pertussis (Tdap) immunization during pregnancy in mothers and infants: a randomized clinical trial. JAMA. 2014; 311(17): 1760-9.  

Bosch JJ, Fernández H, Polak FP et al. Seroprevalence of Bordetella pertussis among vaccinated and unvaccinated pregnant women and newborn infants in a university hospital of Buenos Aires. Arch Argent Pediatr. 2017; 115(4): 311-315.