Jak dieta śródziemnomorska może zmniejszyć ryzyko nowotworów związanych z otyłością?

Otyłość jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju wielu nowotworów, takich jak rak wątroby, nerki czy trzustki. Z tego powodu naukowcy starają się znaleźć skuteczne sposoby na zmniejszenie ryzyka nowotworowego u osób z nadwagą i otyłością. Nowe badania wskazują, że przestrzeganie diety śródziemnomorskiej może pomóc w zmniejszeniu ryzyka nowotworów związanych z otyłością, niezależnie od wagi ciała.

W badaniu, które objęło ponad 450 tysięcy osób, stwierdzono, że osoby, które stosowały dietę śródziemnomorską w najwyższym stopniu (zgodnie z 9-punktową skalą oceny), miały o 6% mniejsze ryzyko zachorowania na nowotwory związane z otyłością w porównaniu z osobami stosującymi tę dietę w najmniejszym stopniu. Co ciekawe, ten wynik nie był uzależniony od wskaźników takich jak masa ciała czy stosunek talii do bioder, co sugeruje, że sama dieta może mieć wpływ na zmniejszenie ryzyka, nawet jeśli nie ma bezpośredniego wpływu na redukcję wagi.

Dieta śródziemnomorska, oparta na spożywaniu dużych ilości warzyw, owoców, ryb, oliwy z oliwek oraz umiarkowanej ilości wina, jest znana z korzyści zdrowotnych, takich jak zmniejszenie ryzyka chorób serca i cukrzycy. W badaniu z udziałem Europejczyków, osoby przestrzegające tej diety miały mniejsze ryzyko otyłości, a także mniejsze ryzyko rozwoju wielu rodzajów nowotworów, w tym raka jelita grubego, żołądka i piersi. Dieta ta wykazuje również korzystny wpływ na długość życia pacjentów po diagnozie raka piersi.

Co ważne, wyniki tego badania wskazują, że dieta śródziemnomorska może chronić przed nowotworami związanymi z otyłością, nie tylko poprzez wpływ na masę ciała, ale także poprzez inne mechanizmy biologiczne. Naukowcy sugerują, że dieta ta może wpływać na obniżenie stanów zapalnych w organizmie, poprawić działanie układu odpornościowego oraz regulować poziom hormonów, które mają znaczenie w rozwoju nowotworów.

Zatem, włączenie produktów typowych dla menu diety śródziemnomorskiej do codziennego jadłospisu, nawet jeśli nie wiąże się z utratą wagi, może stanowić ważny element profilaktyki nowotworowej. Regularne spożywanie zdrowych tłuszczy, białek roślinnych i ryb oraz ograniczenie przetworzonych produktów spożywczych, może mieć długofalowe korzyści dla zdrowia, zmniejszając ryzyko chorób nowotworowych związanych z otyłością.

Niemniej jednak wielu sceptyków slusznie zauwazy, ze klimat Polski zdecydowanie różni się od tego typowego dla krajów basenu morza śródziemnego …Jak się okazuje - na to też znajdzie sie sposob, poniewaz mieszkając w Polsce, możemy wykorzystać sezonowość pór roku i z powodzeniem stosować zasady śródziemnomorskiego stylu odżywiania, Wiosną i latem można sięgać po świeże pomidory, paprykę, cukinię, bakłażany, ogórki czy warzywa liściaste, a jesienią i zimą warto wybierać dynie, buraki, kapustę czy jabłka, które stanowią bazę zdrowych zup i sałatek. Choć w Polsce brak dostępu do owoców morza, ryby słodkowodne, takie jak pstrąg, węgorz czy sandacz, doskonale wpisują się w zasady tej diety, a białko roślinne, np. fasola, soczewica czy ciecierzyca, dostępne są przez cały rok. Zdrowe tłuszcze można pozyskiwać z oleju rzepakowego tłoczonego na zimno lub oleju lnianego, a także z orzechów włoskich, które dobrze komponują się z potrawami. Świeże zioła, takie jak majeranek, tymianek, bazylia czy oregano, łatwo uprawiać w Polsce, a ich aromatyczne dodatki wzbogacają smak potraw, dostarczając jednocześnie cennych składników odżywczych. Dzięki tym lokalnym, sezonowym produktom, Polacy mogą w pełni korzystać z dobrodziejstw diety śródziemnomorskiej, wspierając zdrowie i profilaktykę chorób nowotworowych.

Dla osób dbających o zdrowie, wprowadzenie elementów tej diety – jak oliwa z oliwek, warzywa, owoce czy ryby – może być prostym krokiem w stronę lepszej profilaktyki zdrowotnej.

Autor: Joanna Michalina Jurek, PhD

Aguilera-Buenosvinos I, Morales Berstein F, González-Gil EM, Dossus L, Gunter MJ, Biessy C, Masala G, Santucci De Magistris M, Laouali N, Shah S, Marques C, Heath AK, Tsilidis KK, Cross AJ, Ferrari P, Castro-Espin C, Debras C, Tumino R, Tjønneland A, Halkjær J, Drake I, Ericson U, Guevara M, Rodríguez-Barranco M, Skeie G, Braaten T, Gram IT, Dahm CC, Agnoli C, Schulze MB, Huerta JM, Martínez-González MÁ, Huybrechts I, Toledo Atucha E. Adherence to the Mediterranean Diet and Obesity-Linked Cancer Risk in EPIC. JAMA Netw Open. 2025 Feb 3;8(2):e2461031. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2024.61031. PMID: 39998833; PMCID: PMC11862969.

https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2830586?guestAccessKey=c0957767-f5eb-4d6d-88a4-15c747418b57