Odruch wymiotny u pacjentów stomatologicznych

Odruch wymiotny, czyli nagła reakcja organizmu na drażnienie tylnej części języka, podniebienia miękkiego lub gardła, jest powszechnym zjawiskiem, które może znacząco wpływać na przebieg leczenia stomatologicznego. Zarządzanie odruchem wymiotnym jest kluczowym elementem praktyki dentystycznej, a znajomość skutecznych technik jest niezbędna dla zapewnienia komfortu pacjentowi i sprawnego przebiegu zabiegu.

Pierwszym krokiem w zarządzaniu odruchem wymiotnym jest właściwe rozpoznanie sytuacji, w której może on wystąpić. Istnieje wiele czynników, które mogą wywołać odruch wymiotny u pacjenta, takich jak nieprzyjemne zapachy, smaki, stres czy niewygodna pozycja podczas zabiegu, a przede wszystkim drażnienie mechaniczne. 

Istnieje wiele skutecznych technik, które mogą pomóc w zarządzaniu odruchem wymiotnym podczas leczenia dentystycznego. Niektóre z nich obejmują:

• Stosowanie żelu znieczulającego w okolicy gardła, który może zmniejszyć wrażliwość na bodźce wywołujące odruch wymiotny.

• Kontrola oddechu - zachęcanie pacjenta do głębokiego i spokojnego oddychania może zmniejszyć napięcie i zmniejszyć wystąpienie odruchu wymiotnego.

• Odwracanie uwagi pacjenta - prowadzenie rozmowy na tematy niezwiązane z leczeniem, pokazanie ciekawej fotografii lub włączenie muzyki może odwrócić uwagę pacjenta od potencjalnie stresujących bodźców.

• Indywidualne podejście do pacjenta

Każdy pacjent jest inny, dlatego istotne jest, aby lekarz dentysta dostosował techniki zarządzania odruchem wymiotnym do indywidualnych potrzeb i preferencji pacjenta. Komunikacja z pacjentem, wysłuchiwanie jego obaw i reakcji, oraz dostosowanie strategii leczenia do jego komfortu są kluczowe dla skutecznego zarządzania odruchem wymiotnym.

Zespół badaczy z Iranu wykonał przegląd systematyczny literatury dotyczącej zarządzania odruchem wymiotnym u pacjentów stomatologicznych. W wyniku przeprowadzenia analizy literatury naukowej zidentyfikowano 1704 badania związane z tematem. Po dokładnym przejrzeniu tytułów i streszczeń, wyselekcjonowano 16 badań, które spełniały kryteria włączenia i wykluczenia ustalone na początku procesu. Następnie, po dokonaniu oceny jakości i ryzyka błędu systematycznego, do ostatecznego przeglądu włączono 9 badań, które spełniały ustalone kryteria oraz były najbardziej adekwatne do tematu analizy. Badania podsumowano następującymi wnioskami: Na podstawie wyników analizy, techniki odwracania uwagi, podtlenek azotu oraz laseroterapia wykazały skuteczność w łagodzeniu odruchu wymiotnego podczas leczenia stomatologicznego. Zaleca się, aby lekarz dentysta brał pod uwagę rodzaj planowanego leczenia, nasilenie odruchu wymiotnego, wiek pacjenta oraz dostępne metody łagodzenia odruchu wymiotnego przy podejmowaniu decyzji terapeutycznych.

Znajomość skutecznych technik oraz umiejętność dostosowywania ich do indywidualnych potrzeb pacjenta może znacząco poprawić doświadczenia pacjentów i efektywność leczenia. 

Literatura:

• Mehdizadeh M, Mohammadbeigi A, Sharifinejad A. An Overview about New Methods in Management of Gag Reflex during Dental Treatment: A Systematic Review. J Dent (Shiraz). 2023 Dec 1;24(4):372-381. doi: 10.30476/dentjods.2022.96360.1934. PMID: 38149230; PMCID: PMC10749434.

• Uziel N, Gilon E, Bar I, Edri N, Eli I. Excessive Gag Reflex, Dental Anxiety, and Phobia of Vomiting in Dental Care. Int Dent J. 2024 Jan 15:S0020-6539(23)00982-6. doi: 10.1016/j.identj.2023.12.002. Epub ahead of print. PMID: 38228431.