Remineralizacja szkliwa – czym jest i jakie są sposoby na wzmocnienie i odbudowę zębów?

Aktualne trendy w stomatologii stawiają na pierwszym miejscu profilaktykę, wczesną diagnostykę oraz postępowanie minimalnie inwazyjne.

Metody minimalnie interwencyjne w ostatnich latach zyskują wielu zwolenników na całym świecie. Pomaga w tym szczególnie rozwój nowych technologii, szczególnie diagnostycznych. Jedną z takich metod leczenia jest remineralizacja. Jednakże aby przejść do tego tematu musimy przypomnieć kilka najważniejszych kwestii związanych z próchnicą.  

Czym jest próchnica? Jest to bakteryjna choroba zakaźna, która obejmuje twarde tkanki zęba. W początkowych jej etapach dochodzi do demineralizacji szkliwa, które wykryte w momencie, kiedy nie doszło jeszcze do powstania ubytku tkanek twardych, może być często skutecznie leczone w sposób minimalnie inwazyjny. Do powstania próchnicy pretendują czynniki takie jak: nieprawidłowa higiena jamy ustnej (bakterie, a także cukry), podatność tkanek oraz odpowiednio długi czas wystąpienia tego czynnika. Bakterie wytwarzając kwas mlekowy zakwaszają środowisko jamy ustnej do pH <5,5, co sprzyja demineralizacji szkliwa zębów – czyli utracie minerałów takich jak jony wapnia czy fosforany.  

W prawidłowo działającym organizmie, u pacjentów z niskim ryzykiem próchnicy, procesy demineralizacji kompensowane są procesami remineralizacji pod wpływem zmian pH śliny. Problem pacjenta rozpoczyna się, gdy równowaga ta zostanie zaburzona. Na wczesnym etapie – plamy próchnicowej – jesteśmy w stanie zatrzymać ten proces poprzez remineralizację, czyli ponowne „wbudowanie” jonów w strukturę szkliwa. Wcześnie wykryta plama próchnicowa ma duże szanse na powodzenie leczenia. Do dyspozycji mamy preparaty z zawartością fluoru, preparaty niefluorkowe, a także zawierające oba te komponenty. Poza preparatami gabinetowymi możemy zaproponować pacjentom preparaty w postaci past do zębów, żeli oraz pianek. Wiele publikacji naukowych wykazało, że preparaty niefluorkowe działają synergistycznie z preparatami fluorowymi i wzajemnie zwielokrotniają swoje działanie. Do preparatów, które wpływają na naprawę plamy próchnicowej poprzez dostarczanie egzogenne jonów wapnia i fosforanowych, należą: ACP – stabilizowany amorficzny fosforan wapnia, CPP – kompleks fosfopeptydu kazeiny, AGP – niestabilizowany amorficzny fosforan, nanohydroksyapatyt oraz bioaktywne szkło, które zawiera krzemian wapniowo-sodowy. Profesor Dorota Olczak-Kowalczyk w podręczniku „Współczesna stomatologia wieku rozwojowego” podkreśla, że idealny środek do remineralizacji powinien:  

• dostarczać jony wapnia oraz fosforanowe do podpowierzchownej warstwy szkliwa, jednakże nie dostarczać ich w nadmiarze  

• działać w pH kwaśnym  
• nie sprzyjać odkładaniu złogów nazębnych  

• działać u pacjentów z upośledzonym wydzielaniem śliny oraz wzmacniać jej remineralizacyjny potencjał  

Pamiętajmy, że najważniejsza jest wczesna profilaktyka próchnicy, która może zapobiegać występowaniu zmian próchnicowych!    

1. Olczak-Kowalczyk D, Szczepańska J, Kaczmarek U. Współczesna stomatologia wieku rozwojowego. Otwock: Med Tour Press International, 2017 

2. He L, Hao Y, Zhen L, Liu H, Shao M, Xu X, Liang K, Gao Y, Yuan H, Li J, Li J, Cheng L, van Loveren C. Biomineralization of dentin. J Struct Biol. 2019 Aug 1;207(2):115-122  

3. Qu YN, Gu XH. [Regulation of dentin remineralization progress by non-collagenous protein analogues]. Zhonghua Kou Qiang Yi Xue Za Zhi. 2018 Nov 9;53(11):789-792. Chinese