Czy masaż może nieść korzyści w terapii bólu?

Masaż leczniczy jest jednym z rodzajów masażu, obok masażu relaksacyjnego czy klasycznego. Od innych typów masażu odróżnia go to, że służy przede wszystkim leczeniu chorób, bólu oraz innych dolegliwości. Masaż jest popularną i powszechnie akceptowaną terapią uzupełniającą dla osób poszukujących ulgi w bólu. Pacjenci mogą sięgać po tę metodę, kiedy konwencjonalne terapie nie zapewniają całkowitej ulgi lub mogą mieć potencjalne skutki uboczne. Masaż obejmuje szereg technik i powinien być prowadzony przez wykwalifikowanych terapeutów.   

Naukowcy przyjrzeli się temu, co mówią badania na temat skuteczności masażu w leczeniu bólu. Pomimo popularności i długiej historii tego rodzaju terapii, dowody na korzystne efekty pozostają nadal ograniczone. Naukowcy przeprowadzili przegląd systematyczny na ten temat. Obejmował on badania opublikowane w latach 2018-2023. Spośród 129 badań, tylko 41 formalnie oceniło jakość dowodów, a 17 dotyczyło konkretnego rodzaju bólu o określonej przyczynie, m.in.: nowotworowego, bólu pleców, okolicy szyi, fibromialgii czy porodowego. 

Wyniki analiz pokazały, że skuteczność masażu leczniczego w terapii bólu pozostaje niepewna. Pomimo setek randomizowanych badań klinicznych i wielu przeglądów systematycznych, większość z nich doprowadziło do wniosków opartych tylko na dowodach o niskiej jakości - wykazano w wynikach metaanalizy opublikowanej w „JAMA Network Open”. 

Badań nie ułatwia fakt, że masaż to szerokie pojęcie, które zawiera wiele technik. Naukowcy przyznają, że problematyczne było precyzyjne określenie, czym jest masaż. Na przykład akupresura była czasami uważana za akupunkturę, a innym razem rozważano terapię masażu, w zależności od definicji autora. W tym przypadku wzięli pod uwagę tylko publikacje, które zostały wyraźnie oznaczone akupresurą i nie przeglądali publikacji na temat akupunktury.  

Naukowcy nie dotarli do wniosków badań opartych na wysokiej jakości dowodów, podczas gdy siedem wniosków opierało się na dowodach o umiarkowanej jakości. Wszystkie pozostałe wnioski zostały ocenione jako posiadające dowody niskie lub bardzo niskie. Niektóre umiarkowane dowody sugerują jednak, że terapia masażem może złagodzić ból związany z takimi schorzeniami, jak napięcia mięśniowe, poród i operacja raka piersi.  

– Potrzebne są badania kliniczne o wyższej jakości dowodów, aby zapewnić silniejszą podstawę dowodową w celu oceny wpływu masażu na ból – twierdzą naukowcy.   

Dodano, że priorytetem powinny być badania porównujące terapię masażem z innymi zalecanymi terapiami bólu. Powinny być prowadzone wystarczająco długo, aby umożliwić zweryfikowanie wyników. Badacze sugerują, że co najmniej 6 miesięcy. 

Masaż jest uznawany za bezpieczną terapię. Dlatego pomimo niskiej jakości danych naukowych dowodzących jego skuteczności w leczeniu bólu, może być metodą wspomagającą w tym wskazaniu.  

Źródło: „Use of Massage Therapy for Pain, 2018-2023A Systematic Review”, lipiec 2024, JAMA Network Open