Abecadło leczenia bólu

Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej opublikowało wytyczne leczenia bólu w przychodniach i gabinetach POZ. Nowe wymogi dotyczą terapii pacjentów z bólem istotnym klinicznie oraz bólem przewlekłym trwającym dłużej niż 3 miesiące.  

Ból przewlekły jest jednym z najistotniejszych problemów współczesnej medycyny. W ostatnich latach wiele się w Polsce zmienia w tej kwestii pod względem świadomości problemu wśród lekarzy i pacjentów, ukazują się wytyczne i rekomendacje, powstają poradnie leczenia bólu. A jednocześnie wciąż jest dużo do zrobienia. Kolejnym krokiem na tej drodze są wytyczne dla lekarzy POZ.  

– Dolegliwości zgłaszane przez pacjenta jako ból należy uszanować. Niedopuszczalne jest negowanie odczuć subiektywnych chorego w kontekście wrażeń bólowych. Odwlekanie wprowadzenia odpowiedniego leczenia może nieść ze sobą szereg konsekwencji zdrowotnych i może doprowadzić do przejścia bólu ostrego w ból przewlekły w procesie chronifikacji (utrwalenia bólu) – zaznaczają w wytycznych eksperci PTMR.  

U pacjenta z silnym lub przewlekłym bólem występuje wysokie ryzyko rozwoju depresji, lęku, zaburzeń poznawczych i zaburzeń snu. Ból zakłóca, a w niektórych przypadkach uniemożliwia, życie zawodowe, społeczne i rodzinne.   

Zmiany są konieczne 

Opracowanie wytycznych związane jest z rozporządzeniem ministra zdrowia dotyczącym nowych wymogów leczenia pacjentów z bólem. Dokument opracowany przez PTMR zawiera szereg wskazówek dotyczących leczenia bólu poczynając od postawienia diagnozy. Specjaliści zaznaczają konieczność przeprowadzenia dokładnego badania podmiotowego ze szczególnym uwzględnieniem informacji związanych z dolegliwościami bólowymi. Określają, co lekarz powinien wziąć pod uwagę w wywiadzie z pacjentem, m.in. zadać szereg pytań o nasilenie i charakter bólu, ale też choroby współistniejące (w tym uzależnienia) i przyjmowane leki.   

– Bardzo istotnym aspektem przed rozpoczęciem leczenia przeciwbólowego jest zebranie dokładnego wywiadu dotyczącego nadużywania substancji psychoaktywnych ze względu na ryzyko nawrotu po rozpoczęciu terapii lekami opioidowymi – zaznaczyli eksperci w wytycznych. 

 Konieczne jest też dokonanie oceny nasilenia bólu za pomocą numerycznej skali oceny bólu lub innej skali oceny dostosowanej do wieku i stanu intelektualnego pacjenta. Informacje te lekarz zamieszcza w karcie oceny natężenia bólu. Zalecają także badania pomocnicze i laboratoryjne.  

Skuteczne leczenie bólu 

Specjaliści PTMR podkreślają, że wybierając metody leczenia należy równocześnie skupić się na leczeniu zarówno przyczyn, jak i na objawów. Nie można też zapomnieć o możliwych do przewidzenia działaniach niepożądanych. Zaznaczają też konieczność edukacji pacjentów w kwestii stosowanego leczenia. Przy czym ważne jest nie tylko wszczęcie odpowiednio dobranej do potrzeb pacjenta metody, ale także monitorowanie leczenia przeciwbólowego z użyciem karty oceny natężenia bólu. 

– Postępowanie terapeutyczne powinno zostać zmodyfikowane w zależności od rezultatów pierwotnego leczenia. Celem powinno być zmniejszenie bólu do poziomu akceptowalnego – napisali w wytycznych eksperci PTMR.  

W przypadku wyczerpania możliwości diagnostycznych i leczniczych bez poprawy lub przy niewielkiej poprawie stanu pacjenta należy go skierować do poradni leczenia bólu.   

Zachęcamy Państwa do obejrzenia wideo, które poruszają wyżej wymienione kwestie: