Lekarze mogą wykryć wczesne sygnały autyzmu

Konieczne jest zwracanie uwagi na objawy spektrum autyzmu podczas bilansów dwulatka i opieki nad dziećmi – mówiła dyrektor Instytutu Wspomagania Rozwoju Dziecka w Gdańsku, dr Anna Budzińska, 27 marca podczas konferencji "Health meeting – wczesna diagnostyka zaburzeń ze spektrum autyzmu u dzieci – wyzwania systemowe".

Jak podkreślali eksperci, dzieci ze spektrum autyzmu otrzymują spóźnioną diagnozę – w ponad 70% przypadków dopiero po ukończeniu 3. roku życia. Poziom wiedzy medyków o autyzmie jest niewystarczający, a obecnie bilans dwulatka nie obejmuje poszerzonej obserwacji, choć jest to pożądane. Nie ma refundacji badań przesiewowych z pomocą kwestionariusza M-CHAT, który pozwala na wykrycie nieprawidłowości związanych ze spektrum autyzmu na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej.

- Stąd potrzeba, aby lekarze mieli wiedzę i poszerzali obserwacje podczas bilansu dwulatka, zwracając uwagę na zachowania, które mogą świadczyć o tym, że pacjent wymaga pogłębionej diagnozy pod kątem autyzmu. W przypadku małego dziecka lekarz nie powinien kierować się wyłącznie rozwojem ruchowym, ponieważ w przypadku dzieci ze spektrum autyzmu rozwój fizyczny przebiega prawidłowo – mówiła w rozmowie z Podyplomie.pl dr Anna Budzińska.

Jak tłumaczyła, autyzm to zaburzenie ze sfery społecznej, a lekarz, znając odpowiednie techniki, może zaobserwować kilka prostych zachowań, np. reakcję dziecka na nowe osoby w otoczeniu czy sposób komunikacji. Wykorzystanie odpowiednich narzędzi diagnostycznych umożliwi szybkie wykrycie nieprawidłowości i skierowanie dziecka na pogłębioną diagnozę.

Lekarz powinien również wiedzieć, że jeśli dziecko ma zdiagnozowany autyzm, powinien zaproponować rodzicom metody terapii potwierdzone naukowo, takie jak stosowana analiza zachowania (SAZ).

Pomocą w poszerzania wiedzy o autyzmie jest poradnik dla rodziców i opiekunów, dostępny do bezpłatnego pobrania na stronie internetowej iwrd.pl. Opisuje on cechy charakterystyczne dla autyzmu oraz przebieg diagnozy.

Podczas konferencji prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, prof. Teresa Jackowska, podkreślała, że pediatra w ramach bilansu dwulatka powinien prowadzić poszerzoną obserwację dziecka, aby wychwycić sygnały sugerujące możliwe zaburzenia ze spektrum autyzmu. „Zmiana bilansu zdrowia jest konieczna i natychmiastowa” – zaznaczyła prezes PTP.

Wczesne wykrycie spektrum autyzmu zwiększa możliwości terapii. Eksperci zwracali uwagę na kluczową rolę lekarzy, którzy często są jedynymi profesjonalistami w zakresie rozwoju, z którymi dziecko ma kontakt. Na każdym etapie bilansu zdrowia lekarz ma obowiązek oceny rozwoju fizycznego i psychoruchowego dziecka, w tym jego motoryki i komunikacji, czyli dojrzałości społecznej.

W placówkach medycznych Centrum Medycznego Świata Zdrowia prowadzono badania przesiewowe pod kątem wykrywania autyzmu podczas bilansu 2-latka. Do dalszej diagnostyki skierowano 4,6% przebadanych dzieci.

Dr n. med. Aleksandra Lewandowska, konsultant krajowa w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, zaznaczyła, że kluczowe jest uporządkowanie ścieżki diagnostycznej autyzmu oraz oparcie jej na wystandaryzowanych narzędziach o udowodnionej skuteczności diagnostycznej.

Według ekspertów w Polsce konieczne jest wypracowanie narzędzia diagnostycznego i wprowadzenie badań przesiewowych pod kątem spektrum autyzmu u dzieci w wieku dwóch lat.