Medycyna estetyczna
Kosmeceutyki przeciwstarzeniowe o działaniu antyoksydacyjnym
Mgr farmacji, stażysta Mateusz Maciejczyk1
Lek. med. Marlena Jamiołkowska2
Dr n. med. Sławomir Prokopiuk3
Prof. dr hab. med. Halina Car3
Kosmeceutyki przeciwstarzeniowe (anti-aging) są obiektem szczególnego zainteresowania we współczesnej kosmetologii oraz medycynie estetycznej. Istotną kategorię tych substancji kosmetycznych stanowią pochodne witaminy A – retinoidy oraz niskocząsteczkowe związki o działaniu antyoksydacyjnym (witamina C, E, zredukowany glutation). W pracy omówiono wpływ wybranych substancji czynnych zawartych w kosmeceutykach przeciwutleniających na procesy starzenia się skóry.
Kosmeceutyki zawierają składniki o właściwościach kosmetyków i farmaceutyków. Od 1984 roku są obiektem szczególnego zainteresowania we współczesnej kosmetologii oraz medycynie estetycznej.[1,2] Termin ten wprowadził po raz pierwszy amerykański dermatolog prof. Albert M. Kligman w celu określenia preparatów kosmetycznych wykazujących dodatkowo działanie lecznicze.[2-4] Zgodnie z tą definicją kosmeceutyki mogą oznaczać tzw. aktywne kosmetyki („quasi-drugs”) – środki łączące właściwości kosmetyku oraz leku.[1,2] Określane są również jako dermokosmetyki oraz kosmetyki apteczne. Wpływają one na określone procesy fizjologiczne i biochemiczne zachodzące w skórze[2-4] i zostały stworzone, aby poprawić wygląd i koloryt skóry poprzez wzmocnienie napięcia, jędrności, promienności, struktury skóry, wielkości porów, zmniejszenie bruzd i zmarszczek oraz przeciwdziałanie trądzikowi. Aplikowane są na skórę w postaci kremów, maści lub lotionów. Produkty o podobnym zakresie działania przyjmowane doustnie noszą nazwę nutrikosmetyków. W recepturze kosmeceutyków można wyróżnić liczne substancje czynne o wielokierunkowym działaniu biologicznym: nawilżające (np. mocznik, glicerol, sorbitol, mleczan sodu, kwas hialuronowy, glikol propylenowy),
- poprawiające strukturę skóry (np. czynniki wzrostu, roślinne komórki macierzyste),
- przeciwzapalne i przeciwalergiczne (np. azuleny, flawonoidy, deanol),
- chroniące przed szkodliwym wpływem promieniowania ultrafioletowego (UV) (np. tlenek cynku, dwutlenek tytanu),
- rozjaśniające przebarwienia skóry (np. retinoidy, witamina C),
- antyoksydacyjne (np. witamina A, C, E, koenzym Q10, glutation, kwas liponowy, katalaza, dysmutaza ponadtlenkowa).
Ze względu na obecność licznych substancji o określonych działaniach kosmeceutyki wykraczają poza definicję kosmetyków według ustawy o produktach kosmetycznych z 2001 roku.[5] Obecność określonej grupy substancji warunkuje nazewnictwo kosmeceutyku z ukierunkowaniem na efekt. Większość naturalnych składników o korzystnych właściwościach nie może być bezpośrednio zastosowana na skórę ze względu na znikome wchłanianie. Muszą one być chemicznie zmodyfikowane. Takie procesy pozwalają na stabilizację produktu, lepszą penetrację do skóry oraz dłuższy efekt niż w przypadku niemodyfikowanego składnika.
