Opryszczka zwykła jest powszechną chorobą zakaźną, potocznie nazywaną zimnem, skwarką lub febrą, charakteryzującą się występowaniem drobnych pęcherzyków na rumieniowym podłożu.

Jakie są przyczyny opryszczki?

Opryszczka jest wywoływana wirusem herpes simplex (HSV). Istnieją dwa jego rodzaje. HSV typu 1 powoduje zmiany umiejscowione powyżej pasa, w górnej części ciała (błona śluzowa jamy ustnej i skóra twarzy), natomiast HSV typu 2 jest najczęstszym czynnikiem wywołującym opryszczkę narządów płciowych. Wirusy opryszczki pozostają w organizmie całe życie w zwojach nerwów czuciowych. Ich cechą charakterystyczną jest zdolność do reaktywacji po okresie utajenia.

Jakie są objawy opryszczki?

Zakażenie HSV może przebiegać w sposób objawowy lub bezobjawowy. Okres wylęgania wynosi ok. 2-12 dni (średnio 4 dni). Charakterystyczne jest występowanie miejscowych objawów prodromalnych w postaci swędzenia, pieczenia, mrowienia lub przeczulicy, które poprzedzają pojawienie się zmian skórnych.

Charakterystyczne wykwity na skórze to drobne, zgrupowane pęcherzyki wypełnione przejrzystą, surowiczą treścią. Po kilku dniach pęcherzyki pękają, pozostawiając drobne nadżerki pokryte strupem.

Dlaczego pojawia się opryszczka? Co może wywołać jej nawrót?

Do nawrotów opryszczki dochodzi pod wpływem czynników wyzwalających, takich jak: choroby infekcyjne przebiegające z gorączką, promieniowanie słoneczne, stres, przemęczenie, silne oziębienie, miesiączka, jak również mikrourazów wywołanych np. zabiegami kosmetycznymi, takimi jak makijaż permanentny, dermabrazja czy epilacja.

Jakie są domowe sposoby leczenia opryszczki?

W przypadku ograniczonych, mało nasilonych objawów opryszczki nawrotowej pomocne w łagodzeniu dolegliwości oraz przyspieszeniu gojenia zmian są wielokrotnie powtarzane w ciągu dnia okłady z czosnku, cebuli, aloesu, soku z cytryny, naparu z melisy czy też roztworów z kwasu acetylosalicylowego, sody oczyszczonej lub octu.

Kiedy z opryszczką udać się do lekarza? Jakie stosuje się leki? Jak szybko można wyleczyć opryszczkę?

W przypadku nasilonych zmian skórnych, często z towarzyszącym powiększeniem węzłów chłonnych, jak również opryszczki genitalnej należy się zgłosić do lekarza. Odpowiednio wczesne, najlepiej w fazie objawów prodromalnych, rozpoczęcie leczenia doustnymi preparatami przeciwwirusowymi (acyklowirem) zmniejsza nasilenie objawów, skraca czas ich trwania oraz zapobiega występowaniu powikłań i nawrotów choroby. W aptekach bez recepty dostępnych jest wiele miejscowych preparatów przeciwwirusowych, osuszających i odkażających, np. pasta cynkowa, żele zawierające kwas krzemowy, plastry mające ograniczyć ryzyko rozprzestrzeniania się zakażenia.

Jak przenosi się opryszczka?

Do zakażenia wirusem opryszczki dochodzi przez kontakt bezpośredni błony śluzowej lub uszkodzonej skóry (poprzez nawet niewielkie pęknięcia) ze zmianami opryszczkowymi lub z wydzielinami osoby zakażonej, np. śliną, łzami, a także na drodze kontaktów płciowych. Ponadto wirus może przetrwać krótko na skórze, odzieży oraz przedmiotach codziennego użytku, co umożliwia zakażenie poprzez np. pocałunek w policzek, używanie wspólnych naczyń, szczoteczki do zębów albo ręcznika. Do zakażenia narządów płciowych dochodzi w trakcie kontaktów seksualnych, także oralno-genitalnych.

Kiedy zakażamy opryszczką?

Opryszczka jest najbardziej zakaźna w fazie objawowej, tzn. obecności pęcherzyków wypełnionych płynem zawierającym liczne wirusy. Gdy wszystkie zmiany pokryją się strupem, ryzyko zakażenia jest mniejsze. Nie wolno jednak zapominać o możliwości bezobjawowego wydalania wirusa, które zachodzi niezależnie od tego, czy wcześniej wystąpiły objawy kliniczne, czy zakażenie było bezobjawowe. Wirusy w okresie bezobjawowym okresowo są obecne w ślinie, łzach czy wydzielinach z narządów płciowych, co stwarza większe ryzyko zakażenia.

Gdzie na skórze występuje opryszczka?

Objawy opryszczki mogą się pojawiać w każdym miejscu na ciele, jednak najczęściej zmiany występują na granicy błon śluzowych i skóry. HSV-1 typowo powoduje zmiany w obrębie twarzy, głównie czerwieni wargowej, błony śluzowej jamy ustnej, okolicy nosa, jak również na tułowiu i kończynach górnych, rzadko na narządach płciowych. Natomiast HSV-2 wywołują zmiany przede wszystkim na narządach płciowych oraz na pośladkach i w okolicy odbytu.