Blizna (cicatrix) to wykwit skórny powstający w wyniku zastąpienia uszkodzonej skóry właściwej tkanką łączną włóknistą. Blizna jest mniej elastyczna od otaczającej skóry, pozbawiona gruczołów łojowych, potowych i mieszków włosowych. Tworzenie blizn powodują:

• urazy

• oparzenia

• szczepienia

• usunięcie tatuażu

• choroby zapalne

• zabiegi chirurgiczne.

Blizny, które goją się nieprawidłowo, określane są mianem blizn patologicznych. Dzielimy je na: atroficzne, czyli zanikowe, i przerostowe, wśród których wyróżniamy blizny hipertroficzne oraz keloidy.

Obecnie dostępne są różne metody leczenia blizn. Wybór odpowiedniej terapii powinien być uzależniony od typu morfologicznego blizny, a także lokalizacji i czasu, jaki minął od jej powstania. Metodę leczenia należy dobrać indywidualnie do danego pacjenta. Najważniejsza jest jednak profilaktyka.

Gojenie się ran to mechanizm obronny umożliwiający odtworzenie ciągłości tkanki. Prawidłowy proces obejmuje trzy fazy:

• zapalną

• ziarninowania

• remodelingu, czyli dojrzewania blizny^1,2.

Pierwsza faza trwa około 48-72 godzin, dochodzi wówczas do migracji komórek układu odpornościowego z łożyska naczyniowego do miejsca zapalenia, aktywacji układu krzepnięcia oraz uwolnienia cytokin. Na tym etapie powstaje strup. W drugiej fazie, obejmującej około 3-6 tygodni, pobudzone fibroblasty produkują ziarninę składającą się między innymi z prokolagenu, elastyny, proteoglikanów i kwasu hialuronowego. W trakcie ostatniej fazy, 6-12-miesięcznej, dochodzi do przebudowy i dojrzewania blizny^1,2. Wytworzony wcześniej kolagen typu III zastępowany jest kolagenem typu I. Blizna staje się bardziej wytrzymała oraz – ze względu na zanik naczyń krwionośnych – traci charakterystyczne czerwone zabarwienie¹.

Blizny prawidłowe i patologiczne

Blizny prawidłowe

Blizny prawidłowe tworzą się w miejscu zranienia i nie rozrastają się poza obszar uszkodzenia skóry. Są cienkie, niewiele jaśniejsze od skóry i mało widoczne.

Blizny patologiczne

I. Blizny atroficzne (zanikowe)

W bliznach atroficznych (ryc. 1) pojawia się ubytek w skórze wtórnie do procesu zapalnego. Charakteryzują się zmniejszoną ilością kolagenu (ryc. 2). Pojawiają się najczęściej w przebiegu trądziku (ryc. 3) i ospy wietrznej (ryc. 4). Do blizn zanikowych zalicza się również rozstępy (ryc. 5), zmiany pojawiające się w przebiegu anetodermii lub tocznia rumieniowatego krążkowego (DLE – discoid lupus erythematosus).