Temat numeru
Nadpotliwość a choroby skóry
lek. Anna Kisielnicka1
lek. Patrycja Rogowska2
dr hab. n. med. Aneta Szczerkowska-Dobosz2
- Obraz kliniczny nadpotliwości pierwotnej i wtórnej
- Związek nadpotliwości z infekcyjnymi chorobami skóry
- Leczenie dermatoz przebiegających z nadpotliwością
Nadpotliwość (hyperhidrosis) to nadmierne wydzielanie potu w stosunku do aktualnego zapotrzebowania organizmu. Ze względu na etiologię dzieli się ją na pierwotną i wtórną1.
Nadmierne wydzielanie potu i objawy z tym związane stanowią duży problem psychologiczny, przyczyniając się do znacznego obniżenia jakości życia (w stopniu porównywalnym do przewlekłych chorób skóry, m.in. łuszczycy). Objawy nadpotliwości mogą być bardzo uciążliwe dla pacjenta, prowadząc do zaburzeń codziennego funkcjonowania we wszystkich sferach życia – społecznej, ekonomicznej czy psychologicznej. Nadpotliwość ma także bezpośredni wpływ na zaburzenia naturalnych mechanizmów obronnych skóry, przyczyniając się do zwiększonego występowania dermatoz infekcyjnych o etiologii bakteryjnej, grzybiczej i, rzadziej, wirusowej2-4.
Obraz kliniczny i podział nadpotliwości
Nadpotliwość pierwotna
Nadmierne wydzielanie potu pochodzenia pierwotnego charakteryzuje się idiopatyczną etiologią i występuje najczęściej u młodych osób bez obciążeń zdrowotnych. Typowo początek objawów obserwuje się między 14 a 25 r.ż. Dolegliwości mają zwykle charakter napadowy. Czynnikami nasilającymi wydzielanie potu są sytuacje związane ze stresem i silnymi emocjami, a lęk przed pojawieniem się objawów dodatkowo potęguje napięcie, tworząc efekt spirali. U ok. 30-50% pacjentów stwierdza się rodzinne występowanie pierwotnej nadpotliwości, co może sugerować genetyczne podłoże schorzenia. Nadpotliwość pierwotna dotyczy izolowanych okolic ciała lub licznych ognisk rozmieszczonych symetrycznie. Do najczęstszych należą:
- doły pachowe (ok. 50%)
- części podeszwowe stóp (ok. 30%)
- części dłoniowe rąk (ok. 25%)
- twarz (ok. 20%)1,5,6.
Nadpotliwość wtórna
Nadpotliwość typu wtórnego częściej dotyczy osób w późniejszych dekadach życia, jako następstwo towarzyszących schorzeń układowych (takich jak choroby rozrostowe, zaburzenia endokrynologiczne i zaburzenia neurologiczne), działań niepożądanych leków, powikłań po zabiegach chirurgicznych lub procesów fizjologicznych (np. menopauzy) czy zwiększonej temperatury ciała. W odróżnieniu od postaci pierwotnej nadpotliwość wtórna najczęściej występuje jako uogólnione nadmierne wydzielanie potu. Jednak w rzadkich przypadkach może być zlokalizowana ogniskowo lub w symetrycznych okolicach anatomicznych. Cechami dodatkowo wskazującymi na wtórną przyczynę nadmiernej potliwości są brak rodzinnego występowania oraz napadowy charakter dolegliwości niezależny od pory dnia1,7.
