Choroby pasożytnicze

Nużyca skóry – obraz kliniczny, diagnostyka i leczenie

lek. Aleksandra Frątczak1
lek. Karina Polak2
lek. Mikołaj Łanocha3
dr hab. n. med.Anna Lis-Święty, prof. SUM1

1Katedra i Klinika Dermatologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

2Szkoła Doktorska, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

3Oddział Dermatologiczny, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. Andrzeja Mielęckiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Adres do korespondencji:

lek. Aleksandra Frątczak

Katedra i Klinika Dermatologii

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

ul. Francuska 20-24

40-027 Katowice

e-mail: ola.fratczak89@gmail.com

  • Objawy kliniczne nużycy pierwotnej i wtórnej
  • Diagnostyka schorzenia, z uwzględnieniem klasycznych i nowoczesnych metod
  • Aktualne możliwości leczenia

Nużyca jest pasożytniczą chorobą skóry wywoływaną przez nużeńca (Demodex) z rodzaju roztoczy, który stanowi element mikrobiomu skóry. Wyróżnia się dwa patogeny: nużeńca ludzkiego (Demodex folliculorum) i nużeńca krótkiego (Demodex brevis). Do zakażenia dochodzi prawdopodobnie drogą powietrzną, za pośrednictwem kurzu, w którym mogą się znajdować jaja pasożyta, oraz bezpośredniego kontaktu. Zmiany chorobowe lokalizują się głównie na skórze twarzy i głowie, infekcja dotyczy aparatu włosowo-łojowego1.

Patogeneza nużycy skóry jest w dużej mierze niewyjaśniona. To, kiedy i jak roztocza Demodex inicjują kaskadę stanu zapalnego, leży w zakresie immunologicznych interakcji żywiciel–pasożyt. Nie jest jasne, czy nużyca jest spowodowana nadmierną odpowiedzią immunologiczną żywiciela, czy nadmierną kolonizacją Demodex, wyrażaną jako liczba roztoczy na centymetr kwadratowy skóry2.

Nużeniec – morfologia, cykl życiowy

Nużeniec to pajęczak należący do grupy roztoczy. Liczy ok. 100 gatunków. Bytuje na skórze ssaków. Odżywia się złuszczonymi komórkami naskórka i gruczołów łojowych. Jego budowa jest przystosowana do przecinania komórek naskórka. Odpowiada za to aparat gębowy, który znajduje się w przedniej części ciała, nazywany gnathosoma. Cały cykl życiowy trwa 14-18 dni i składa się z pięciu etapów – od jaja do formy dorosłej. Rycina 1 przedstawia cykl rozwojowy nużeńca. Postacie dorosłe oraz nimfy mają cztery pary odnóży, natomiast larwy – trzy, za pomocą których przemieszczają się w nocy w celu poszukiwania partnerów do rozrodu. Kopulacja odbywa się w ujściu zewnętrznym mieszka włosowego, a następnie samica przemieszcza się do wnętrza mieszka, gdzie składa jaja. Po upływie ok. 60 godzin jaja przeobrażają się w jedną z form larwalnych.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Obraz kliniczny

Można wyróżnić dwa warianty kliniczne nużycy – pierwotny i wtórny. Aby rozpoznać postać pierwotną, wymagane jest spełnienie odpowiednich kryteriów (tab. 1)5.

Diagnostyka

Podstawę rozpoznawania nużycy stanowi badanie mikroskopowe. Do badania pobiera się zeskrobiny ze zmian skórnych bezpośrednio na szkiełko mikroskopowe. Duże znaczenie w diagnostyce [...]

Leczenie

Za podstawę leczenia nużycy skóry uznaje się iwermektynę. Od kilku miesięcy jest dostępna w formie doustnej w dawce 3 mg. Iwermektynę [...]

Podsumowanie

Roztocza Demodex są najbardziej rozpowszechnionymi pasożytami, bytującymi w symbiozie na ludzkiej skórze przez całe życie. W niektórych przypadkach, zwłaszcza u osób z obniżoną odpornością, mogą [...]

Do góry