Cygnolina (ditranol, antralina) jest substancją stosowaną w dermatologii od ponad stu lat. Terapia cygnoliną jest najczęściej wykorzystywana w leczeniu miejscowym łuszczycy. Próby jej podawania w innych jednostkach chorobowych należą do metod niestandardowych. Lek występuje w formie recepturowej. Pomimo właściwości drażniących cygnolina należy do substancji bezpiecznych i chętnie stosowanych, zwłaszcza u dzieci¹.

Właściwości cygnoliny

Nazwa cygnolina została nadana syntetycznej pochodnej antraliny, uzyskanej przez niemieckiego naukowca Eugena Galewsky’ego w 1916 r. Antralina była stosowana w medycynie już w XIX w. Wykorzystywano wówczas jej właściwości przeciwgrzybicze. W zależności od części świata była znana pod różnymi nazwami: poh de Bahia – w Chinach i Malezji, proszek araroba – w Brazylii (uzyskiwana z pnia drzewa Andira araroba), proszek goa – w Indiach, chtysarobin (żółta araroba) – w Bombaju.

W 1982 r., na podstawie analizy metodą spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego, cygnolina została określona pod względem chemicznym jako 1,8-dihydro­ksy-9-antron. Jest to aromatyczny związek chemiczny zbudowany z 3 przylegających do siebie pierścieni benzenowych (ryc. 1). Swoje właściwości chemiczne cygnolina zawdzięcza możliwości uwolnienia atomu wodoru z grupy metylenowej znajdującej się w pozycji 10 atomu węgla i tworzeniu reaktywnych form tlenu, które wywierają działanie antyproliferacyjne. To właśnie dzięki tej reakcji chemicznej omawiana substancja jest skuteczna w leczeniu zmian łuszczycowych. Powstałe rodniki mogą ulegać dalszej oksydacji i dimeryzacji, co prowadzi do powstania drugorzędowych rodników charakteryzujących się brązową barwą oraz brakiem aktywności chemicznej².

Ze względu na budowę chemiczną cygnolina jest substancją o właściwościach lipofilnych. Rozpuszczalność w wodzie jest możliwa dzięki obecności grup hydroksylowych, tworzących wiązania wodorowe z białkami znajdującymi się w tkankach.

Cygnolina ma postać żółtego lub brunatnożółtego krystalicznego proszku. W lecznictwie stosuje się ją w formie preparatów półstałych: maści, past i kremów. Dużo rzadziej występuje w formie roztworów alkoholowych, które są przeznaczone do leczenia m...

W przypadku leczenia w warunkach domowych należy zwrócić pacjentowi uwagę na prawidłowe przechowywanie preparatu, w celu uniknięcia utlenienia pod wpływem światła lub zbyt wysokiej temperatury. W takiej sytuacji preparat zmienia barwę na szaroczar...