Co współczesny ginekolog-położnik powinien wiedzieć o zespole Ashermana?

James K. Robinson III, MD, MS1
Nicholas D. Hazen, MD2

1Director, Minimally Invasive Gynecologic Surgery oraz Associate Program Director American Association of Gynecologic Laparoscopists w National Center for Advanced Pelvic Surgery, MedStar Washington Hospital Center w Waszyngtonie

2Fellow, Minimally Invasive Gynecologic Surgery w MedStar Washington Hospital Center/ Georgetown University School of Medicine w Waszyngtonie

  • Histeroskopia jako podstawowa metoda rozpoznawania zrostów wewnątrzmacicznych a inne badania stosowane w diagnostyce zespołu Ashermana
  • Prezentacja różnych sposobów uwalniania zrostów stosowanych w leczeniu pierwotnym pacjentek z zespołem Ashermana
  • Jak zapobiegać nawracaniu zrostów wewnątrzmacicznych? Prewencja wtórna
  • Propozycja algorytmu postępowania diagnostyczno-terapeutycznego u pacjentek z zespołem Ashermana

Zespół Ashermana, czyli występowanie zrostów wewnątrzmacicznych, po raz pierwszy został opisany pod koniec XIX wieku1,2, a dokładniej wyjaśniony w dwóch seriach przypadków zaprezentowanych przez izraelskiego lekarza dr. Josepha G. Ashermana pod nazwą „urazowy brak krwawień miesięcznych” (amenorrhea traumatica)3,4. Asherman opisał całkowite zarośnięcie jamy macicy z powodu zrostów prowadzące do ustania krwawień miesiączkowych, ale obecnie termin utworzony od jego nazwiska odnosi się do wszystkich pacjentek, u których proces chorobowy wiążący się z powstawaniem tych zmian jest objawowy. Symptomy zespołu Ashermana mogą być różne i obejmują: zmniejszenie intensywności lub ustanie krwawień miesiączkowych, niepłodność, nawracające utraty ciąży oraz bolesne miesiączkowanie.

Rzeczywista częstość występowania zrostów wewnątrzmacicznych jest nieznana, ponieważ ich rozpoznanie wymaga inwazyjnych badań obrazowych, takich jak: sonografia infuzyjna, histerosalpingografia lub histeroskopia. Wykonuje się je na ogół u pacjentek, u których stwierdza się już co najmniej jeden objaw zespołu Ashermana. Prawdopodobnie u wielu kobiet ze zrostami wewnątrzmacicznymi symptomy w ogóle nie występują lub pacjentek nie niepokoją skąpe krwawienia miesiączkowe. Biorąc pod uwagę te czynniki, częstość występowania zespołu Ashermana szacuje się na mniej więcej 1,5% na podstawie przypadkowych rozpoznań histerosalpingograficznych5. Jest ona jednak znacznie większa, jeżeli uwzględni się tylko kobiety po wcześniejszym zabiegu w obrębie macicy.

Czynniki ryzyka

Uważa się, że w większości przypadków zrosty wewnątrzmaciczne są wtórne do urazowej instrumentacji macicy. Mimo że nie zawsze prowadzi ona do wytworzenia się zrostów, pewne czynniki zwiększają to ryzyko. Szczególnie narażone są kobiety pod koniec ...

Rozpoznanie

Referencyjną metodą rozpoznawania zrostów wewnątrzmacicznych jest histeroskopia. We wstępnej diagnostyce zespołu Ashermana u pacjentek często wykonuje się sonografię infuzyjną i/lub histerosalpingografię, których czułość jest duża, ale swoistość m...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Pierwotne leczenie

Podstawowe początkowe leczenie kobiet z zespołem Ashermana z objawami polega na histeroskopowym uwolnieniu zrostów wewnątrzmacicznych. Rozsądnym wyborem może być też przyjęcie [...]

Prewencja wtórna

Pierwotne histeroskopowe uwolnienie zrostów zwykle prowadzi do powtórnego wytworzenia się zmian w miejscach, w których dokonano ich rozdzielenia. Strategie prewencji wtórnej [...]

Stenty

W celu zapobiegania ponownemu tworzeniu się blizny w jamie endometrium po pierwotnym leczeniu wykorzystywano i nadal się stosuje wiele rodzajów stentów. [...]

Seryjne uwalnianie zrostów

Niezależnie od zastosowanej metody prewencji po pierwotnym leczeniu zrostów zmiany te ponownie powstaną u od jednej trzeciej do dwóch trzecich pacjentek14. [...]

Porównanie leczenia w trybie ambulatoryjnym z leczeniem na sali operacyjnej (w warunkach szpitalnych)

Zrosty wewnątrzmaciczne są zasadniczo słabo unaczynione i unerwione, co oznacza, że bez problemu mogą być leczone w trybie ambulatoryjnym. W jednym [...]

Nasza praktyka

Po zebraniu szczegółowych wywiadów i przeprowadzeniu badania przedmiotowego w przypadku podejrzenia zespołu Ashermana typowo planujemy histeroskopię w trybie ambulatoryjnym. Niekiedy zabieg [...]

Pierwotna i wczesna prewencja

Biorąc pod uwagę, że wiemy, jakie zabiegi i czynniki narażają pacjentki na największe ryzyko wytworzenia się zrostów wewnątrzmacicznych oraz ich następstw, [...]

Do góry