Rozpoznanie i leczenie cukrzycy ciążowej

Kartik K. Venkatesh, MD, PhD
Mark B. Landon, MD

1Division of Maternal-Fetal Medicine, Ohio State University Wexner Medical Center w Columbus

2College of Public Health, Ohio State University w Columbus

3Department of Obstetrics and Gynecology, Ohio State University College of Medicine w Columbus

Contemporary OB/GYN 2021;66(5):9-15

  • Co każdy ginekolog-położnik powinien wiedzieć na temat cukrzycy ciążowej
  • Omówienie różnych strategii przesiewowego wykrywania cukrzycy u kobiet w ciąży
  • Przegląd metod leczenia cukrzycy ciążowej: od modyfikacji stylu życia (diety i aktywności fizycznej) do farmakoterapii (insuliną i lekami doustnymi: metforminą oraz gliburydem)


Cukrzyca ciążowa jest najczęstszym medycznym powikłaniem ciąży, którego częstość występowania w Stanach Zjednoczonych stale się zwiększa. Obecnie jest ono stwierdzane u Amerykanek z częstością mniej więcej 1 na 10 ciąż, czyli u 380 000 kobiet rocznie, i odpowiada za prawie 90% przypadków cukrzycy podczas ciąży. W ciągu ostatniej dekady częstość występowania tego stanu zwiększyła się ponad 2-krotnie wśród kobiet rasy innej niż biała, z nadwagą oraz o małych dochodach, co można wiązać z bardziej zaawansowanym wiekiem matek, otyłością oraz siedzącym trybem życia1. W niniejszym przeglądzie klinicznym omówiono epidemiologię, przesiewowe wykrywanie oraz leczenie cukrzycy ciążowej.

Wpływ cukrzycy ciążowej na niekorzystne wyniki ciąży oraz leczenie w celu zmniejszenia tego ryzyka

Cukrzyca ciążowa wiąże się z ponad 2-krotnym wzrostem ryzyka chorobowości i umieralności w okresie okołoporodowym, które zwiększa się wraz z ciężkością hiperglikemii i zmniejsza się w miarę postępu leczenia polegającego zarówno na zmianie stylu życia, jak i na farmakoterapii2. Hiperglikemia u matki może wywoływać hiperinsulinemię u płodu, co prowadzi do nadmiernego wzrostu płodu (makrosomia, duża masa ciała w stosunku do wieku ciążowego), urazów porodowych, hipoglikemii u noworodków, opóźnienia rozwoju płuc oraz hipoksji u płodu. U matki cukrzyca ciążowa powoduje zwiększenie ryzyka dystocji barkowej, rozwiązania ciąży przez cięcie cesarskie oraz stanu przedrzucawkowego. W przeszłości kryteria rozpoznawania cukrzycy ciążowej były oparte na prawdopodobieństwie późniejszego rozwoju cukrzycy typu 2, a nie identyfikacji kobiet narażonych na największe ryzyko niepomyślnych wyników ciąży w okresie okołoporodowym z powodu zaburzeń tolerancji glukozy. Przełomowe badanie Hyperglycemia and Adverse Pregnancy Outcome (HAPO) ułatwiło ustalenie uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym kryteriów rozpoznawania cukrzycy ciążowej na podstawie oceny ponad 25 000 ciąż. W tym badaniu wykazano, że zwiększająca się hiperglikemia – zdefiniowana na podstawie wzrostu trzech wartości glikemii w czasie 2-godzinnej doustnej próby obciążenia 75 g glukozy – wiązała się ze stopniowo rosnącym ryzykiem urodzenia dziecka o dużej masie ciała w stosunku do wieku ciążowego, rozwiązania ciąży przez cięcie cesarskie, zwiększenia stężenia peptydu C u płodu oraz rozwoju otyłości noworodków3. Wyniki badania HAPO skłoniły grupę roboczą International Association of Diabetes and Pregnancy Study Groups (IADPSG) do zalecenia jednoetapowego badania w celu przesiewowego wykrywania cukrzycy ciążowej. Natomiast podczas National Institutes of Health Consensus Development Conference poświęconej rozpoznawaniu cukrzycy ciążowej eksperci po dokonaniu systematycznego przeglądu dostępnych danych stwierdzili, że nie ma wystarczających dowodów potwierdzających korzyści matczyne ani w okresie okołoporodowym, aby wdrożyć jednoetapowe badania przesiewowe, dlatego nadal zalecają dwuetapowe podejście do badań przesiewowych w kierunku cukrzycy ciążowej i rozpoznania tego stanu.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Wpływ cukrzycy ciążowej na niekorzystne wyniki ciąży oraz leczenie w celu zmniejszenia tego ryzyka

Cukrzyca ciążowa wiąże się z ponad 2-krotnym wzrostem ryzyka chorobowości i umieralności w okresie okołoporodowym, które zwiększa się wraz z ciężkością [...]

Kiedy i jak wykonywać badania przesiewowe w kierunku cukrzycy ciążowej?

Cukrzyca ciążowa jest definiowana jako nieprawidłowa tolerancja glukozy wykryta po raz pierwszy w czasie ciąży. U większości z tych kobiet stężenie [...]

Leczenie pierwszego rzutu u kobiet z cukrzycą ciążową: modyfikacja stylu życia

Podstawą leczenia cukrzycy ciążowej jest modyfikacja stylu życia, obejmująca: poradnictwo żywieniowe, zmianę diety oraz codzienny wysiłek fizyczny. Celem tych działań jest [...]

Kiedy rozpocząć farmakoterapię i które leki stosować?

Problem polega na tym, że co najmniej co czwarta kobieta z cukrzycą ciążową nie odpowie na interwencję polegającą na zmianie stylu [...]

Postępowanie przed porodem i w trakcie rozwiązania ciąży

U kobiet z dobrze kontrolowaną cukrzycą ciążową ryzyko wewnątrzmacicznej śmierci płodu jest małe, a więc w przypadku niepowikłanej cukrzycy ciążowej kontrolowanej [...]

Przesiewowe wykrywanie cukrzycy typu 2 po porodzie i wpływ cukrzycy ciążowej na zdrowie kobiet i ich dzieci w przyszłości

U kobiet z cukrzycą ciążową istnieje większe prawdopodobieństwo rozwoju nieprawidłowej tolerancji glukozy w późniejszym okresie życia, a ryzyko wystąpienia cukrzycy typu [...]

Wnioski

Cukrzyca ciążowa jest jednym z najczęstszych medycznych powikłań ciąży, a w ciągu ostatniej dekady w środowisku sprzyjającym otyłości jej częstość występowania [...]

Do góry