W pracy omówiono rodzaje częstoskurczów nadkomorowych i przeanalizowano mechanizmy tych tachyarytmii (z pominięciem problematyki migotania przedsionków). Zaprezentowano także aktualne wskazania do wykonywania inwazyjnego badania elektrofizjologicznego i jednoczesnego zabiegu ablacji u chorych z częstoskurczami nadkomorowymi. Wnioski poparte są doświadczeniem klinicznym autora, który wykonał kilka tysięcy zabiegów ablacji przeznaczyniowej.

Wprowadzenie

Głębsze zrozumienie mechanizmów tachyarytmii oraz nowe techniki lokalizacji obszarów arytmogennych umożliwiły wprowadzenie ablacyjnych technik leczenia zaburzeń rytmu serca. Jednocześnie wyniki randomizowanych badań leków antyarytmicznych wskazują na istotne zagrożenia, jakie niesie ze sobą farmakoterapia arytmii serca.¹ Proarytmia, ograniczona liczba leków antyarytmicznych oraz brak możliwości radykalnego wyleczenia chorego za pomocą farmakoterapii powodują gwałtowny wzrost liczby przeprowadzanych zabiegów ablacji.²

W 1981 r. wykonano pierwszą doświadczalną przezżylną ablację łącza przedsionkowo-komorowego, a wkrótce potem zastosowano tę technikę leczenia u ludzi.³ Źródłem energii niszczącej było wewnątrzsercowe wyładowanie defibrylatora. W drugiej połowie lat 80. ze względu na stosunkowo liczne powikłania ablacji wysokoenergetycznej^4,5 opracowano nową technikę przeznaczyniowego niszczenia struktur arytmogennych: ablację energią o częstotliwości radiowej (RFA – radiofrequency ablation). Efekt niszczący RFA jest wynikiem działania podwyższonej temperatury w miejscu zetknięcia elektrody ablacyjnej z tkanką. Uszkodzenie komórek dokonuje się stopniowo dzięki energii termicznej. RFA okazała się bardzo skuteczną i bezpieczną metodą terapeutyczną.^2,6,7

Poza energią RF stosuje się także krioablację: do zamrażania używa się ciekłego podtlenku azotu, który jest dostarczany do kriobalonów (krioablacje migotania przedsionków) oraz do kriocewników (krioablacje punktowe). Innymi źródłami energii, które mogą być stosowane w przyszłości, są mikrofale, energia laserowa i energia ultradźwiękowa. Ze względu na wykorzystywanie różnych rodzajów energii obecnie określa się ablacje przezskórne jako ablacje przezcewnikowe (TA – transcatheter ablations).

Aktualnie TA używa się do radykalnego leczenia częstoskurczów nadkomorowych (SVT – supraventricular tachycardia) w przypadkach:

• częstoskurczów związanych z istnieniem drogi dodatkowej (zespół Wolffa-Parkinsona-White’a [WPW], zespół Mahaima)
• częstoskurczów nawrotnych w obrębie łącza przedsionkowo-komorowego (nawrotne częstoskurcze węzłowe [AVNRT – atrioventricular nodal reentrant tachycardia])
• częstoskurczów przedsionkowych (AT – atrial tachycardia), w tym częstoskurczu z okolicy węzła zatokowego oraz typowego i atypowego trzepotania przedsionków (AFl – atrial flutter)
• migotania przedsionków (AF – atrial fibrillation)
• rzadko występujących: ogniskowego częstoskurczu z łącza przedsionkowo-komorowego (JET – junctional ectopic tachycardia) oraz ustawicznego nawrotnego częstoskurczu z łącza (PJRT – permanent junctional reciprocating tachycardia).