Mimo dynamicznego rozwoju systemów do mechanicznego wspomagania krążenia przeszczep serca pozostaje nadal złotym standardem w leczeniu zaawansowanej postaci niewydolności serca. Staranna kwalifikacja pacjentów, postęp w technikach prezerwacji pobranych narządów i immunosupresji oraz profilaktyka antywirusowa przyczyniły się w ciągu ostatnich 30 lat do poprawy przeżywalności po przeszczepie. Za wczesną śmiertelność po zabiegu odpowiadają pierwotna dysfunkcja graftu i niewydolność wielonarządowa, natomiast w obserwacji odległej problemem pozostają nadal infekcje, waskulopatia w przeszczepionym sercu oraz nowotwory. Przyszłość tej procedury powinna być ukierunkowana na zrozumienie mechanizmów i leczenie pierwotnej niewydolności przeszczepionego serca oraz na ograniczenie powikłań wieloletniej immunosupresji.

Rys historyczny

Jak pisał Noedir A.G. Stolf w swoim artykule opublikowanym w zeszłym roku, w pięćdziesiątą rocznicę pierwszego udanego przeszczepu serca (HTx) u człowieka, uznanego za jeden z cudów medycyny, historia transplantacji serca jest historią niezwykle trudnej i chwalebnej podróży.¹

Wyjątkowo kontrowersyjnym wydarzeniem był przeszczep serca szympansa przeprowadzony u człowieka 23 stycznia 1964 roku przez zespół kierowany przez dr. Jamesa Hardy‘ego na Uniwersytecie w Mississipi. Ksenotransplantacja została wykonana u umierającego na wstrząs kardiogenny biorcy podłączonego do maszyny do krążenia pozaustrojowego. Po wstępnym sukcesie operacyjnym i powrocie funkcji wszczepionego serca operacja zakończyła się niepowodzeniem z ustaniem czynności serca po godzinie od odłączenia pacjenta od płucoserca. Przyczyną pierwotnej niewydolności graftu było najprawdopodobniej nadostre odrzucanie. Po surowej krytyce ze strony środowiska medycznego i opinii publicznej dotyczącej aspektów etycznych tej procedury James Hardy zatrzymał swój program transplantacyjny.

Dnia 3 grudnia 1967 roku świat obiegła wiadomość o pierwszym udanym przeszczepie ludzkiego serca u człowieka dokonanym przez zespół dr. Christiaana Barnarda w Republice Południowej Afryki, w Szpitalu Groote Schuur należącym do Uniwersytetu w Cape ...

Trzy dni po pierwszej udanej transplantacji drugi przeszczep na świecie, tym razem pediatryczny, wykonał Adrian Kantrowitz w szpitalu Maimonides w Nowym Jorku. Biorcą było 18-dniowe dziecko z atrezją zastawki trójdzielnej i otworem w przegrodzie międzyprzedsionkowej, które przeżyło jedynie 6 godzin po zabiegu.

Barnard, niezniechęcony pierwszym niepowodzeniem, przeprowadził drugi przeszczep 2 stycznia 1968 roku u 59-letniego chirurga szczękowego Filipa Blaiberga. Jako pierwszy pacjent po przeszczepie serca opuścił on szpital i wrócił do względnie normaln...