Choć badania echokardiograficzne nie są rekomendowane w rutynowej diagnostyce zatorowości płucnej, mają istotne znaczenie w diagnostyce różnicowej oraz ocenie rokowania w przebiegu tego schorzenia. Echokardiograficzna ocena funkcji prawej komory stanowi także przydatne narzędzie w stratyfikacji pacjentów z zatorowością płucną i podwyższonymi wartościami biomarkerów sercowych, co determinuje dalsze postępowanie terapeutyczne.

Wprowadzenie

Ostra zatorowość płucna (PE – pulmonary embolism) to częściowa lub całkowita okluzja tętnic płucnych, której konsekwencje hemodynamiczne zależą od wielkości i umiejscowienia zatoru, wcześniej występującej choroby sercowo-płucnej oraz ciężkości upośledzenia wentylacji i utlenowania.¹ PE i zakrzepica żył głębokich (DVT – deep venous thrombosis) stanowią elementy zespołu chorobowego określanego mianem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (VTE – venous thromboembolism). Ostra PE jest najpoważniejszym i najgroźniejszym objawem klinicznym VTE.²

Zatorowość płucna przebiegająca z zaburzeniami hemodynamicznymi – objawiającymi się co najmniej niskimi wartościami ciśnienia tętniczego lub wstrząsem kardiogennym – określana jest mianem masywnej PE.³ Pacjenci normotensyjni z PE stwierdzoną na podstawie echokardiografii i wyników badania biomarkerów sercowych stratyfikowani są do dwóch podgrup. Chorzy bez niestabilności hemodynamicznej, ale z cechami dysfunkcji prawej komory serca (RV – right ventricle) i/lub wzrostem stężenia biomarkerów sercowych (troponina/BNP) kwalifikowani są do grupy submasywnej PE, natomiast chorzy bez zaburzeń hemodynamicznych i bez cech dysfunkcji RV zaliczani są do grupy małego ryzyka nawet przy podwyższonym stężeniu biomarkerów sercowych.^3-6

Kliniczna klasyfikacja stopnia ciężkości epizodu ostrej PE proponowana w aktualnych standardach Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (PTK) i European Society of Cardiology (ESC) opiera się na szacowanym ryzyku zgonu związanym z PE, określanym na podstawie śmiertelności szpitalnej lub 30-dniowej.² Decydującym wskaźnikiem jest obecność lub brak wstrząsu bądź uporczywej hipotonii. Kryterium to pozwala zaliczyć chorych z podejrzeniem PE do grupy dużego lub niedużego ryzyka.²

Patofizjologia

U zdrowych osób krążenie płucne jest systemem o niskim oporze naczyniowym i dużej pojemności, co pozwala na przyjęcie 3-4-krotnie zwiększonego rzutu RV bez istotnego wzrostu ciśnienia w tętnicy płucnej. Ostra PE zakłóca zarówno krążenie krwi, jak ...

Zablokowanie krążenia przez zator powoduje natychmiastowy wzrost obciążenia następczego nieprzygotowanej na to RV, co w rezultacie prowadzi do jej ostrego rozciągnięcia. Poszerzeniu ulega także PA. Zależność między wzrastającym obciążeniem następc...