Obrazowanie śródzabiegowe z wykorzystaniem sondy wewnątrzsercowej jest niezwykle użyteczną techniką w wielu sytuacjach związanych z zabiegiem. Umiejętność odczytania obrazów z sondy i podejmowania na ich podstawie decyzji terapeutycznych jest tak samo wartościowa i potrzebna jak manewrowanie elektrodą ablacyjną.

Wprowadzenie

Echokardiografia wewnątrzsercowa (ICE – intracardiac echocardiography) została wprowadzona do praktyki klinicznej w 1992 roku przez Schwartza i wsp.¹ w celu oceny anatomii serca. Badanie wykonano za pomocą zminiaturyzowanej sondy, którą drogą przezskórną wprowadzono do serca i obserwowano struktury wewnątrzsercowe. Początkowo stosowano ją tylko do wykonywania nakłuć transseptalnych, czyli nakłuć przegrody międzyprzedsionkowej (IAS – interatrial septum) w trakcie zabiegów inwazyjnych w lewym przedsionku (LA – left atrium). Zastosowanie tej techniki jest szczególnie użyteczne u pacjentów z powikłaniami zabiegowymi w wywiadzie lub u tych, u których tradycyjne techniki obrazowania nie pozwalały na bezpieczne wykonanie tej czynności.

Później zaczęto wykorzystywać technikę ICE do wielu innych celów, takich jak obrazowanie kontaktu elektrody ablacyjnej z tkanką mięśnia serca, zmniejszenie czasu fluoroskopii,^2,3 monitorowanie powikłań śródzabiegowych,⁴ wykluczanie obecności skrzepliny w jamach serca,⁵ ułatwianie rozpoznawania infekcyjnego zapalenia wsierdzia związanego z urządzeniami wszczepialnymi⁶ i wiele innych⁷.

Zasada badania za pomocą sondy ICE polega na wprowadzeniu do jam serca zminiaturyzowanej głowicy echokardiograficznej i dokonaniu oceny uzyskanego obrazu przedstawianego na monitorze echokardiografu. Generalnie wykorzystuje się dwa rodzaje sond – głowicę wieloprzetwornikową (phased array) i głowicę jednoprzetwornikową z wirującym kryształem. Głowica phased array ma znaczną przewagę nad jednoprzetwornikową, wynikającą z jej zginalności oraz sposobu prezentacji obrazu. W głowicach z wirującym kryształem obraz wyświetlany jest w taki sposób, że znajduje się on w centrum, a struktury wewnątrzsercowe otaczają ten punkt centralny, czyli okalający sondę. Sondy wieloprzetwornikowe prezentują obraz, który jest nagrany z przetworników zlokalizowanych na bocznej ścianie głowicy, co jest ograniczone kątami prezentacji obrazu. Dzięki cięgnom zlokalizowanym w sondzie phased array można skierować przetworniki sondy w interesujący nas rejon serca. Głowica jednoprzetwornikowa jest sondą niesterowalną, bardzo sztywną, w związku z tym jej wprowadzanie poza prawy przedsionek (RA – right atrium) w sercu jest znacznie utrudnione. Oczywiście jest to możliwe, ale po zastosowaniu sterowalnej koszulki wewnątrznaczyniowej, która znacznie zwiększa koszty takiego obrazowania.