Medycyna sportowa
Znaczenie kompleksu lędźwiowo-miedniczno-biodrowego (LMB) w profilaktyce zaburzeń postawy ciała
Dr hab. k.f. Dariusz Czaprowski, prof. OSW
Zachowanie neutralnej pozycji tego kompleksu oznacza właściwy układ całego kręgosłupa i jest kluczowe dla jego ochrony
Ryc. 1. Pozycja siedząca z kifotycznym ustawieniem odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
Ryc. 2. Pozycja siedząca z nadmiernie lordotycznym ustawieniem kręgosłupa przyjęta po komendzie „wyprostuj się”.
Ryc. 3. Rejestracja postawy ciała za pomocą fotografii cyfrowej.
Ryc. 4. Ocena kąta lordozy lędźwiowej za pomocą inklinometru cyfrowego.
Ryc. 5. Wpływ pozycji kompleksu LMB na wynik testu SLR (pełny opis w tekście).
Ryc. 6. Zmodyfikowany test Thomasa.
Ryc. 7. Ocena elastyczności prostownika grzbietu w odcinku lędźwiowym.
Ryc. 8. Ocena elastyczności mięśnia czworobocznego lędźwi.
Ryc. 9. Ocena wzorca aktywności mięśni podczas prostowania stawu biodrowego (prawidłowa sekwencja aktywizowania się mięśni: 1 – pośladkowy wielki, 2 – grupa tylna mięśni uda, 3 – kontralateralny prostownik grzbietu, 4 – ipsilateralny prostownik grzbietu).
Ryc. 10. Ocena aktywności mięśni podczas odwodzenia stawu biodrowego (prawidłowa sekwencja aktywizowania się mięśni: 1 – pośladkowy średni, 2 – naprężacz powięzi szerokiej uda, 3 – czworoboczny lędźwi).
Ryc. 11. Test Craiga.
Ryc. 12. Poizometryczna relaksacja grupy tylnej mięśni uda z jednoczesną kontrolą pozycji kompleksu LMB.
Ryc. 13. Neutralne ustawienie kompleksu LMB.
Ryc. 14. Przykład ćwiczenia w zamkniętym łańcuchu kinematycznym z wykorzystaniem niestabilnego podłoża.
Ryc. 15. Nauka kontroli nad pozycją kompleksu LMB podczas odrabiania lekcji.
Aby zachować neutralną pozycję kompleksu LMB, konieczna jest zbalansowana aktywność systemu jednostawowych mięśni lokalnych (m.in. poprzeczny brzucha, mięsień wielodzielny) oraz systemu mięśni globalnych, w skład których wchodzą mięśnie jednostawowe (np. pośladkowy wielki, pośladkowy średni, biodrowy), odpowiedzialne za przeciwdziałanie sile grawitacji i za kontrolę równowagi, oraz mięśnie wielostawowe (np. prosty brzucha, grupa tylna mięśni uda, prosty uda, naprężacz powięzi szerokiej uda) – odpowiadające głównie za wykonanie czynności ruchowych. Jednoczesna aktywizacja mięśni systemu lokalnego i globalnego zwiększa zdolność do przenoszenia obciążeń. Szczególnie pierwsze z nich są zdolne do kontroli strefy neutralnej kompleksu LMB.
Konsekwencje braku kontroli nad neutralną pozycją kompleksu lędźwiowo-miedniczno-biodrowego
Brak kontroli nad pozycją kompleksu LMB podczas wykonywania codziennych czynności życiowych może prowadzić do szeregu negatywnych konsekwencji. Rycina 1 przestawia swobodną pozycję siedzącą charakteryzującą się zgięciem odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz ustawieniem miednicy w tyłopochyleniu.
Konsekwencją przyjmowania tej pozycji jest: