Wielu lekarzy prowadzących działalność gospodarczą nie zajmuje się rozliczeniami podatkowymi czy ubezpieczeniowymi, lecz powierza je biurom rachunkowym. To rozwiązanie ma m.in. tę zaletę, że biura muszą opłacać obowiązkowe ubezpieczenia OC, więc w razie popełnienia przez nie błędu lekarz może otrzymać odszkodowanie.

Jak należy traktować taki przychód i czy trzeba od niego zapłacić podatek?

Stanowisko organów skarbowych w tej sprawie wyraził niedawno dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 21 stycznia 2016 roku (sygn. IPTPB1/4511-712/15-5/KLK). Zwróciła się o nią podatniczka, która prowadzi działalność gospodarczą, opodatkowaną na zasadach ogólnych podatkiem liniowym (19 proc.) i rozlicza się na podstawie księgi przychodów i rozchodów. Rozliczenia te, w ramach zawartej umowy, prowadzi dla niej biuro rachunkowe. W ubiegłym roku popełniło ono błąd i źle zinterpretowało umowy cywilnoprawne, a w konsekwencji podatniczka zawierała umowy o dzieło zamiast zleceń. ZUS podważył te umowy i przekwalifikował na umowy-zlecenia. W związku z tym w działalności podatniczki powstały zaległości wobec ZUS. Od umowy o dzieło nie opłaca się bowiem składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne (jeśli nie jest ona zawierana z własnym pracownikiem), natomiast od umowy-zlecenia odprowadza się wszystkie składki. ZUS, przekwalifikowując umowy podatniczki, naliczył więc składki i zarządził wypłatę zaległych zobowiązań.

Ponieważ jej biuro rachunkowe miało obowiązkową polisę OC, ubezpieczyciel zobowiązał się do zapłaty zaległości. Przelał kwotę zasądzoną przez ZUS bezpośrednio na konto podatniczki, a ona w całości przelała ją na pokrycie zaległości wobec ZUS. Powstała jednak wątpliwość, czy wypłacone odszkodowanie z OC biura rachunkowego stanowi przychód działalności podatniczki, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy nie.

Dyrektor łódzkiej skarbówki stwierdził, że nie. Otrzymana kwota stanowi bowiem przychód z innych źródeł, zwolniony z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten nie podlega też wykazaniu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, bo nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej. Takim przychodem (zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o pdof) są jedynie odszkodowania otrzymane przez podatników prowadzących działalność gospodarczą, które dotyczą składników majątku wykorzystywanego w tej działalności, np. sprzętu komputerowego, wyposażenia gabinetu itp.

Trzeba jednak pamiętać, że powierzenie prowadzenia rozliczeń księgowemu czy biuru rachunkowemu nie zwalnia podatnika z odpowiedzialności podatkowej za skutki popełnionych przez nich błędów. Takim błędem może być np. niedokonanie wpłat podatków w przepisowym terminie, zaniżenie zobowiązania podatkowego czy zawyżenie zwrotów VAT. Biuro rachunkowe nie odpowiada bowiem za zobowiązania podatkowe swoich klientów. Nie zmieni tego nawet zapis w umowie między stronami, bo takie postanowienia nie wiążą fiskusa. On spłaty zaległości podatkowych wynikających z nierzetelnego sporządzenia rozliczeń będzie dochodzić od podatnika.