Nie miałem zamiaru pisać kolejnego tekstu dotykającego materii tajemnicy zawodowej lekarzy, lecz zmieniłem zdanie pod wpływem własnych obserwacji z ostatnich miesięcy, gdy spędzałem sporo czasu na różnych oddziałach szpitalnych.

Los chciał, że ciężko zachorowała bliska mi osoba i siłą rzeczy byłem częstym gościem szpitalnych sal i korytarzy. Doświadczenie to dało mi impuls do napisania kilku uwag właśnie o tajemnicy lekarskiej – jednym z podstawowych obowiązków lekarza oraz jednym z elementarnych praw pacjenta.

Opisywana tematyka nabiera szczególnego znaczenia choćby w kontekście obostrzeń dotyczących ochrony danych osobowych, wprowadzonych w życie przez unijne rozporządzenie RODO.

Podstawowym przepisem, który wprowadza obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej, jest przepis art. 40 ustawy z 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Przepisowi temu odpowiada brzmienie art. 13 i 14 ustawy z 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.

Należy wskazać kilka praktycznych wniosków wypływających z brzmienia przywołanych norm.

W pierwszej kolejności wypada zauważyć, że tajemnica lekarska będzie obejmować wszystkie informacje, o których lekarz dowiedział się dlatego, że jest lekarzem. Ustawa mówi wprost: „lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu” (art. 40 ust. 1 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty).

Powyższa zasada ma ograniczenia, ale tylko w zakresie i na warunkach, które są sprecyzowane przez ustawowe przepisy. Dla przykładu można wskazać sytuacje, w których lekarz jest zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy przez samą ustawę oraz:

• badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych, na podstawie odrębnych ustaw, organów i instytucji; wówczas lekarz jest obowiązany poinformować o stanie zdrowia pacjenta wyłącznie te organy i instytucje;
• zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób;
• pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy, po uprzednim poinformowaniu o niekorzystnych dla pacjenta skutkach jej ujawnienia;
• zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie lekarzowi sądowemu;
• zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innemu lekarzowi lub uprawionym osobom uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń.