Demodekoza a narząd wzroku

dr n. med. Katarzyna Adamczyk

dr n. med. Paweł Antończak

dr n. med. Agnieszka Garncarczyk

mgr Agnieszka Lubczyńska

dr hab. n. med. Dominika Wcisło-Dziadecka

Zakład Kosmetologii, Katedra Kosmetologii, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Dominika Wcisło-Dziadecka, Zakład Kosmetologii, Katedra Kosmetologii, Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu, Śląski Uniwersytet Medyczny, ul. Kasztanowa 3, 41-200 Sosnowiec e-mail: ddziadecka@sum.edu.pl

  • Obraz kliniczny demodekozy ocznej nie jest charakterystyczny, najczęściej jednak można stwierdzić zmiany patologiczne w postaci zapalenia brzegów powiek
  • Leczenie demodekozy ocznej jest trudne i długie, a istotnym jego elementem jest rozmowa z pacjentem w celu wyjaśnienia istoty problemu oraz podkreślenia konieczności utrzymania reżimu w stosowaniu leków i przestrzeganiu higieny

Demodekoza, inaczej nużyca, to powszechna choroba pasożytnicza wywołana przez kosmopolityczne roztocza z rodzaju Demodex spp. Rozwija się najczęściej w obszarze gruczołów łojowych głowy, czoła, policzków, nosa, powiek górnych i dolnych, brody, przewodów słuchowych, kości jarzmowych i dekoltu. Roztocza bytują również w przewodach słuchowych oraz na obszarze dłoni, ramion, stóp, brodawek sutkowych, genitaliów i odbytu1-7.

Nużeńce zasiedlają skórę prawie całej ludzkiej populacji, stanowiąc element prawidłowego mikrobiomu skóry człowieka. Wykazano jednak, że gdy ich liczba przekroczy 5/cm2, mogą wywoływać lub nasilać dolegliwości dermatologiczne8.

Nużyca objawia się nadmierną suchością skóry i rumieniem oraz obecnością grudek i krostek, uporczywym świądem i pieczeniem. Może nasilać objawy trądziku różowatego i łupieżu2,4,5.

Jeśli demodekoza dotyczy okolic oka, u pacjentów obserwuje się nagromadzenie złogów i łusek na brzegach i u podstawy rzęs, świąd nasilający się szczególnie w nocy, nawracające zapalenie brzegów powiek, chroniczne zapalenie powiek i spojówek, gradówki, jęczmienie, dysfunkcje gruczołów Meiboma, wypadanie rzęs oraz zespół suchego oka1,9-11.

Istnieją również doniesienia na temat udziału nużeńców w etiopatogenezie raka podstawnokomórkowego2,9,12.

Częstość zakażeń demodekozą wzrasta wraz z wiekiem. Obserwuje się, że 84% populacji po 60 roku życia i 100% po 70 roku życia ma objawy nużycy13,14.

Charakterystyka Demodex spp.

Nużeńce zalicza się do pajęczaków z rzędu roztoczy i przypisuje do rodzaju Demodex spp. Nazwa rodzaju pochodzi od słów „demo” i „dex”, które w tłumaczeniu z języka greckiego oznaczają łój i ruchliwe robaki. Zidentyfikowano dwa komensalne gatunki bytujące na ludzkim ciele. W 1943 r. rozpoznany został przez Owena nużeniec ludzki Demodex folliculorum. Niedługo później, bo w 1963 roku, odkryto gatunek nużeńca krótkiego Demodex brevis1,3,4.

Lokalizacja roztoczy na ciele człowieka zależy od przynależności do danego gatunku. Demodex folliculorum najczęściej zasiedla powierzchniowe części mieszków włosowych i włoski meszkowe na ciele. Można go zlokalizować w obszarze gruczołów łojowych ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Drogi przenoszenia

Główną drogą transmisji zakażenia jest droga kontaktowa. Przyczyną zachorowania może stać się bezpośredni kontakt z osobą chorującą na demodekozę2. Uważa się, że [...]

Demodekoza oczna

Demodekozę powiek zaobserwował po raz pierwszy Beclar w 1875 roku. W 1885 roku Burchard zasugerował, że nużeniec może być czynnikiem zaostrzającym przebieg i powodującym [...]

Diagnostyka kliniczna

W diagnostyce klinicznej powinny być brane pod uwagę w głównej mierze objawy obiektywne, a nie subiektywne zgłaszane przez pacjentów. W przypadku zakażenia Demodex folliculorum do [...]

Diagnostyka laboratoryjna

Ustalenie ostatecznego rozpoznania w przypadku nużycy zawsze wymaga wykonania dodatkowych badań laboratoryjnych. Podstawową metodą diagnostyki demodekozy ocznej jest ocena rzęs i brwi pobranych [...]

Leczenie demodekozy ocznej

Ze względu na umiejscawianie się nużeńców w mieszkach włosowych, gruczołach łojowych i gruczołach Meiboma, a także kilkutygodniowy cykl rozwojowy, leczenie demodekozy ocznej jest trudne [...]

Podsumowanie

Choć nużeńce zasiedlają skórę prawie całej populacji, patogenne stają się dopiero, gdy występują w nadmiernej liczbie. Demodekoza wywołana przez Demodex spp. rozwija [...]
Do góry