Ostry dyżur

Przednie i tylne zapalenie twardówki z zapaleniem mięśni zewnątrzgałkowych i tkanki oczodołu w przebiegu choroby Behçeta

lek. Hanna Góra

dr n. med. Joanna Siwiec-Prościńska

Oddział Okulistyki, Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji:

lek. Hanna Góra

Oddział Okulistyki, Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

ul. Długa 1/2, 61-848 Poznań

e-mail: hanna.gora@usk.poznan.pl

  • Na podstawie opisu przypadku omówiono obraz kliniczny, diagnostykę różnicową, leczenie i powikłania zapalenia twardówki oraz zjawisko współwystępowania zapalenia twardówki z zapaleniem mięśni zewnątrzgałkowych. W artykule omówiono również oczne manifestacje choroby Behçeta

Opis przypadku

Pacjent, lat 15, zgłosił się na ostry dyżur z powodu obrzęku powiek, wytrzeszczu, bólu za gałką oczną lewą oraz pogorszenia widzenia. Uprzednio pozostawał pod kontrolą okulisty z powodu niskiej krótkowzroczności. Pierwsze objawy wystąpiły miesiąc przed zgłoszeniem i stopniowo narastały. Początkowo był leczony w rejonowej poradni okulistycznej, gdzie zalecono doustną i miejscową antybiotykoterapię. Nie gorączkował, a jego stan ogólny był dobry. Przeprowadzono także konsultację laryngologiczną i na podstawie zdjęcia rentgenowskiego (RTG) zatok wykluczono stan zapalny zatok obocznych nosa. Z uwagi na nasilanie dolegliwości i podejrzenie guza oczodołu – w ciągu ostatniego miesiąca pacjent schudł 5 kg – chory został przyjęty do szpitala na oddział, gdzie poszerzono diagnostykę, m.in. o rezonans magnetyczny (MR), w celu wykluczenia zmian rozrostowych oczodołu. W badaniu obrazowym twarzoczaszki stwierdzono pogrubienie twardówki gałki ocznej lewej, głównie twardówki tylnej – do 5-6 mm, przedniej do 1,2 mm, oraz wzmocnienie twardówki po podaniu środka kontrastowego. Mięśnie zewnętrzne gałki ocznej lewej były niepogrubiałe, ale po podaniu środka kontrastowego ulegały intensywnemu wzmocnieniu. Wewnątrzoczodołowa tkanka tłuszczowa prezentowała cechy obrzęku. Gałka oczna lewa przemieszczona była ku przodowi – odległość przedniego brzegu gałki ocznej od linii międzyjarzmowej 21 mm (po stronie prawej 15 mm). Nie stwierdzono patologicznych zmian ogniskowych w obrębie oczodołu lewego, co pozwoliło wykluczyć guza oczodołu. Pacjent został skierowany do okulistycznego ośrodka klinicznego na konsultację w trybie pilnym.

W badaniu okulistycznym stwierdzono znaczny obrzęk powiek i wytrzeszcz lewej gałki ocznej (ryc. 1). Obecne były zaburzenia ruchomości lewego oka pod postacią braku unoszenia, a także dużego ograniczenia przywodzenia i odwodzenia oraz obniżania. Stwierdzono osłabioną reakcję lewej źrenicy na światło. Najlepsza skorygowana ostrość wzroku (BCVA – best corrected visual acuity) oka lewego wynosiła 0,1 w skali Snellena, przy małej krótkowzroczności i ciśnieniu wewnątrzgałkowym (IOP – intraocular pressure) 13 mmHg.

W odcinku przednim oraz w badaniu dna oka prawego nie stwierdzono odchyleń. W oku prawym pacjent miał pełną ostrość wzroku z optymalną korekcją małej krótkowzroczności, a IOP wynosiło 10 mmHg.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Obraz kliniczny przedniego i tylnego zapalenia twardówki

Zapalenie twardówki występuje najczęściej w 4-6 dekadzie życia. Częściej jest spotykane u kobiet i niezmiernie rzadko u dzieci1.

Diagnostyka różnicowa

Diagnostykę różnicową należy uzależnić od różnorodności prezentowanych objawów. Z uwagi na występujące wytrzeszcz oraz obrzęk powiek należy rozważyć diagnostykę pod kątem2:

Zapalenie twardówki a choroby ogólnoustrojowe

U blisko 50% chorych z zapaleniem twardówki współistnieje ogólnoustrojowa choroba będąca przyczyną zapalenia1. U mniej więcej 40% pacjentów mamy do czynienia z zapaleniem autoimmunologicznym twardówki, [...]

Zmiany w obrębie narządu wzroku w chorobie Behçeta

Choroba Behçeta to postać układowego zapalenia naczyń o nieznanej etiologii. Główne kryteria rozpoznania tej jednostki chorobowej obejmują nawracające owrzodzenia jamy ustnej oraz [...]

Leczenie zapalenia twardówki

W przypadku infekcyjnego zapalenia twardówki należy jak najszybciej rozpocząć leczenie odpowiednim antybiotykiem bądź lekiem przeciwwirusowym. Po rozpoczętej antybiotykoterapii można dołączyć w celu zmniejszenia [...]

Powikłania i rokowanie

Wedle piśmiennictwa gorsze rokowanie dotyczy chorych z towarzyszącą chorobą systemową w porównaniu z tymi, którzy mają idiopatyczne zapalenie twardówki3.

Podsumowanie

Różnorodny obraz kliniczny tylnego zapalenia twardówki sprawia, że postawienie trafnego rozpoznania bywa niezwykle trudne. Opóźnione rozpoznanie, a tym samym odroczone leczenie, mogą [...]

Do góry