W 2015 r. w Polsce na nowotwory zachorowało ok. 8000 ludzi (5000 kobiet i 3000 mężczyzn) do 40 r.ż.¹ Część z nich nie zakończyła prokreacji, zanim usłyszała diagnozę choroby nowotworowej. Kobiety są w gorszym położeniu, ponieważ ich okres reprodukcyjny ma określone ramy czasowe i kończy się zwykle po 40 r.ż. Natomiast mężczyźni są płodni niezależnie od wieku, jeśli tylko produkcja plemników jest u nich zachowana.

Dzieci, u których rozpoznano nowotwór, w zdecydowanej większości mają dobre rokowanie – 80% z nich ulega całkowitemu wyleczeniu². Diagnoza choroby nowotworowej to nie wyrok śmierci, a wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie umożliwiają powrót do pełni zdrowia dużej części chorych w młodym wieku. Większość z nich ma szansę na założenie rodziny i posiadanie zdrowego potomstwa.

Inaczej jest w przypadku kobiet, które diagnozę choroby nowotworowej słyszą pod koniec okresu reprodukcyjnego – wówczas ich szanse na macierzyństwo zdecydowanie maleją.

Problem upośledzenia funkcji rozrodczych u pacjentów onkologicznych zyskuje na znaczeniu m.in. dlatego, że coraz większa liczba ludzi, którzy zachorowali na nowotwór, nie ma jeszcze dzieci. Z biegiem lat na macierzyństwo decydują się coraz starsze kobiety. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 1990 r. mediana wieku kobiet rodzących dzieci wynosiła nieco powyżej 22 lat, a w 2013 r. niespełna 30 lat³. Wiek jest głównym niemodyfikowalnym czynnikiem ograniczającym macierzyństwo kobiet. Zdarza się, że pacjentki w trakcie przygotowań do ciąży wykonują podstawowe badania oceniające stan zdrowia i otrzymują diagnozę choroby nowotworowej.

Rozpoznanie raka wiąże się z ogromnym stresem dla chorego i jego bliskich. Do typowych reakcji należą strach i panika, pojawia się wiele pytań dotyczących rokowania i leczenia. Lęk powoduje, że zapomina się o planach na przyszłość, a chęć posiadania potomstwa staje się mniej ważna, górę bierze pragnienie powrotu do zdrowia.

Jak wspomniano, ogromna część pacjentów zostaje wyleczona. Po zakończeniu terapii będzie mogła założyć rodzinę i normalnie funkcjonować w społeczeństwie. Żeby nie stracić szansy na posiadanie dzieci po leczeniu onkologicznym, ważne jest podjęcie działań zabezpieczających płodność przed jego rozpoczęciem.

Naświetlanie miednicy, usunięcie macicy, jajników lub jajowodów u kobiet albo obu jąder u mężczyzn prowadzą do trwałej niepłodności. Chemio- i hormonoterapia mogą pogarszać funkcje rozrodcze pacjentów onkologicznych oraz odsuwać w czasie moment za...