Systematyczne i poprawne podawanie leków pomaga kontrolować przebieg astmy oskrzelowej i chronić przed rozwojem powikłań tej choroby. Autorzy niniejszego artykułu chcą zwrócić uwagę na błędy popełniane w terapii astmy u najmłodszych pacjentów.

Wprowadzenie

Astma jest najczęstszą przewlekłą chorobą układu oddechowego u dzieci. Odpowiednio dobrane leczenie powinno pozwolić na kontrolę jej przebiegu klinicznego i normalną codzienną aktywność. Terapia u dzieci wywiera również korzystny wpływ na procesy rozwoju płuc i utrzymanie ich prawidłowej czynności w późniejszych latach życia. Wprowadzenie i kontynuowanie optymalnego leczenia może się wiązać z rozmaitymi problemami dotyczącymi zarówno doboru preparatów, jak i sposobów ich podawania.

Leczenie inhalacyjne

Na każdym etapie terapii astmy u dzieci podstawą jest podawanie leków wziewnych (aerozoloterapia). Zasady leczenia według Global Initiative for Asthma (GINA) z 2016 roku zostały przedstawione w tabelach 1 i 2.¹

Nie istnieje jedna, optymalna dla wszystkich pacjentów metoda aplikacji leków inhalacyjnych. Wszystkie dostępne urządzenia mają wiele zalet, ale jednocześnie przy ich stosowaniu można popełnić błędy. Podstawowym błędem w trakcie leczenia astmy jest niewłaściwy dobór metody inhalacyjnej, a następnie nieprawidłowe przyjmowanie leków – przede wszystkim wziewnych glikokortykosteroidów (wGKS). Zalecane dawki wGKS podano w tabelach 3-5.

Leczenie inhalacyjne ma na celu dostarczenie odpowiedniej ilości leku bezpośrednio do miejsc zmienionych chorobowo.³ Droga wziewna podawania leków jest efektywna pod warunkiem dostosowania urządzenia inhalacyjnego do potrzeb i możliwości chorego, a także nauczenia go prawidłowej obsługi.³

Według szacunków aż do 70-80% pacjentów z astmą nie potrafi właściwie używać swoich inhalatorów.¹ Te dane są szczególnie alarmujące, gdy pamięta się, że nieprawidłowa technika inhalacji stanowi czynnik ryzyka zarówno zaostrzenia astmy, jak i wystąpienia działań niepożądanych.^1,2,4 Możliwe, że co trzecie zaostrzenie choroby jest spowodowane nieprawidłową techniką inhalacji.⁴ Na konieczność jej kontroli wskazują ostatnie raporty GINA.

Przegląd systematyczny 144 prac z lat 1975-2014 wykazał, że tylko 31% chorych, w tym dzieci, inhaluje lek prawidłowo. Mimo upływu 40 lat sytuacja się nie poprawiła. Wśród najczęściej popełnianych błędów krytycznych inhalacji (czyli takich, które wpływają na depozycję aerozolu w płucach) autorzy wymieniają:

• dla inhalatorów ciśnieniowych (pMDI – pressurized metered-dose inhaler): brak właściwej koordynacji wdechu z uwolnieniem dawki leku, zbyt szybki lub głęboki wdech i brak wstrzymania oddechu po inhalacji
• dla inhalatorów suchego proszku (DPI – dry powder inhaler): nieprawidłowe przygotowanie inhalatora, brak pełnego wydechu poza inhalator przed inhalacją oraz brak wstrzymania oddechu po inhalacji.⁵