Nawet 2/3 dzieci okazjonalnie miewa problemy ze snem.¹ Mogą się one pojawiać już w wieku niemowlęcym i stanowić np. przyczynę problemów ze wzrastaniem, a także rozwijać się wtórnie do nowotworów, chorób endokrynologicznych czy związanych z przewlekłym bólem.

Wprowadzenie

Wśród zaburzeń snu u dzieci najpowszechniejsze są zaburzenia behawioralne i zaburzenia oddychania. Rozmowa o zwyczajach związanych ze snem i poprawa jego higieny u dziecka często przynosi bardzo dobre efekty. Jeśli u pacjenta występuje obturacyjny bezdech podczas snu (OSA – obstructive sleep apnea), często wymaga on leczenia operacyjnego lub terapii stałym dodatnim ciśnieniem w drogach oddechowych, co pozwala ograniczyć liczbę epizodów bezdechu w ciągu nocy.

Zaburzenia oddychania w czasie snu

Obturacyjny bezdech podczas snu jest zaburzeniem oddychania, w którym w czasie snu dochodzi do przejściowego, krótkotrwałego ograniczenia przepływu w drogach oddechowych lub ich zamknięcia. W efekcie wentylacja jest nieprawidłowa, a jakość snu obniżona. OSA występuje u 1,2-5,7% dzieci,² najczęściej między 2 a 8 rokiem życia, choć wraz z nasilającą się epidemią otyłości obserwuje się jej drugi szczyt wśród otyłych nastolatków. Nawet 50% otyłych dzieci może mieć OSA.³

Kiedy warto poszerzyć wywiad o pytania dotyczące oddychania podczas snu?

Do czynników ryzyka zaburzeń oddychania podczas snu u dzieci zalicza się: otyłość, przewlekły kaszel i świsty, ekspozycję na dym tytoniowy, dodatni wywiad rodzinny i rasę czarną (tab. 1).⁴ Współwystępowanie niektórych chorób lub wad istotnie zwiększa ryzyko OSA. Należą do nich przewlekłe stany zapalne w obrębie dróg oddechowych, a zwłaszcza choroby alergiczne, takie jak astma, alergiczny nieżyt nosa czy alergiczne zapalenie zatok.⁵ Populacją szczególnie narażoną na OSA są dzieci z wadami genetycznymi – dotyczy to przede wszystkim zespołów, w przebiegu których występują nieprawidłowości w obrębie twarzoczaszki.⁶ Dużą grupę chorych, u których obserwuje się OSA, stanowią dzieci z chorobami neurologicznymi i nerwowo-mięśniowymi. Bezdechy podczas snu mogą współwystępować z padaczką, często też towarzyszą chorobom przebiegającym z obniżonym napięciem mięśniowym.⁷

OSA w badaniu przedmiotowym i podmiotowym

W medycynie snu bardzo ważny jest wywiad, nie tylko z samym pacjentem, ale także z jego najbliższymi, którzy zazwyczaj mają większą świadomość tego, co się dzieje w nocy. Najczęstszym objawem OSA jest chrapanie. Obserwuje się też zwolnione oddycha...