Izba przyjęć

Połknięcie ciał obcych przez dzieci

dr n. med. Anna Plocek

dr hab. n. med. Ewa Toporowska-Kowalska, prof. UM

Klinika Alergologii, Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Adres do korespondencji:

dr n. med. Anna Plocek

Klinika Alergologii, Gastroenterologii i Żywienia Dzieci,

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

ul. Sporna 36/50, 91-738 Łódź

e-mail: anna.plocek@umed.lodz.pl

  • Ciała obce w przewodzie pokarmowym u dzieci – objawy kliniczne i powikłania
  • Zasady postępowania w przypadku połknięcia lub podejrzenia połknięcia przez dziecko baterii, monet i ostrych przedmiotów oraz utknięcia kęsa pokarmowego w przełyku
  • Wskazania do interwencji endoskopowej


Połknięcie ciał obcych jest częstym powodem zgłaszania się rodziców z dziećmi na szpitalne oddziały ratunkowe. Opiekun może być świadkiem zdarzenia albo dziecko może samo poinformować o nim rodzica. Niekiedy fakt połknięcia ciała obcego nie zostaje w ogóle odnotowany i o sytuacji dowiadujemy się przypadkowo lub gdy pacjent zgłasza się z powodu powikłań. Połknięcie ciała obcego najczęściej ma charakter przypadkowy, rzadziej jest działaniem zamierzonym lub skutkiem działania osób trzecich. Najliczniejszą grupę stanowią pacjenci w 2 i 3 roku życia oraz dzieci z niepełnosprawnością intelektualną i zaburzeniami psychicznymi.

Najczęściej połykanymi przedmiotami są: monety, baterie dyskowe oraz elementy zabawek. Poza tym dzieci biorą do ust: magnesy, biżuterię, igły, szpilki, śrubki, zszywki, fragmenty szkła, spinki do włosów itd.

W większości przypadków połknięte przedmioty przechodzą swobodnie przez przewód pokarmowy i zostają samoistnie wydalone drogą naturalną, nie powodując żadnych komplikacji. Zdarza się jednak, że dochodzi do ich utknięcia w którymś z odcinków przewodu pokarmowego, co wymaga usunięcia endoskopowego lub operacyjnego. Miejsca utknięcia ciał obcych w przewodzie pokarmowym to: bliższy odcinek przełyku na wysokości mięśnia pierścienno-gardłowego, środkowa część przełyku odpowiadająca skrzyżowaniu z łukiem aorty oraz dolny zwieracz przełyku. Poza tym przedmioty mogą się zatrzymać na poziomie odźwiernika, więzadła Treitza oraz zastawki krętniczo-kątniczej. Przyczynami utrudnienia w przemieszczaniu się połkniętych przedmiotów mogą być: wady anatomiczne i zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego, zwężenia przełyku po oparzeniu substancjami żrącymi oraz jatrogenne zmiany nabyte po zabiegach operacyjnych. Szczególny problem dotyczy połknięcia ostrych przedmiotów, które mogą zatrzymać się w każdym odcinku przewodu pokarmowego. Odrębną sytuacją kliniczną jest utknięcie kęsa pokarmowego w przełyku.

Przebieg kliniczny połknięcia ciała obcego może być bezobjawowy bądź mogą występować różnorodne symptomy ze strony przewodu pokarmowego lub układu oddechowego (tab. 1). Dolegliwości kliniczne są zależne od: wieku dziecka, lokalizacji przedmiotu w przewodzie pokarmowym, kształtu i rodzaju ciała obcego oraz od towarzyszących połknięciu powikłań.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Baterie dyskowe

W ciągu ostatnich dwóch dekad obserwuje się rosnący problem związany z połykaniem baterii dyskowych. Jest to konsekwencją rozpowszechnienia ich użycia w [...]

Magnesy

Magnesy należą do potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów połykanych przez dzieci. Są coraz częściej wykorzystywane w zabawkach, grach, układankach, tablicach magnetycznych, biżuterii oraz [...]

Monety i nieostre ciała obce

Monety są jednymi z najczęściej połykanych przedmiotów przez dzieci. W większości przypadków zostają spontanicznie wydalone drogą przewodu pokarmowego. Swobodne przejście monet [...]

Ostre ciała obce

Do najczęściej połykanych ostrych przedmiotów należą: igły, szpilki, gwoździe, kawałki szkła, ości, kości i wykałaczki (ryc. 5). W przypadku ostrych ciał [...]

Utknięcie kęsa pokarmowego

Do utknięcia kęsa pokarmowego w przełyku dochodzi wtórnie do stanów patologicznych, takich jak: eozynofilowe zapalenie przełyku, refluksowe zapalenie przełyku, achalazja, blizny [...]

Podsumowanie

Postępowanie w przypadku połknięcia ciał obcych przez dzieci stanowi wyzwanie dla pediatrów i gastroenterologów dziecięcych. Szybka diagnoza i podjęcie właściwej decyzji [...]

Do góry