prof. dr hab. n. med. Jarosław Peregud-Pogorzelski

Szanowni Państwo!

Przekazujemy Państwu pierwszy w 2025 roku numer „Pediatrii po Dyplomie”. Jestem przekonany, że zamieszczone w nim artykuły Państwa zainteresują i będą pomocne w codziennej pracy.

Racjonalna farmakoterapia pediatryczna wymaga uwzględnienia wielu czynników, które mogą w istotny sposób wpływać na skuteczność i bezpieczeństwo stosowanych leków. Wraz z rozwojem organizmu dziecka zachodzą dynamiczne zmiany procesów wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i eliminacji leków, tj. czynników determinujących farmakokinetyczną charakterystykę leków. W artykule „Odmienności farmakokinetyki leków w pediatrii” omówiono wpływ niedojrzałości organizmu oraz jego dużej zmienności w czasie na proces wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu i wydalania leków, a tym samym na skuteczność i bezpieczeństwo ich stosowania w populacji pediatrycznej, a także na konieczność zmiany dawkowania leków podawanych noworodkom i niemowlętom ze względu na zmniejszone szybkość eliminacji leku oraz wiązanie z białkami osocza i wydłużony okres półtrwania w stosunku do osób dorosłych.

Termin „samouszkodzenia” oznacza wszystkie niezakończone śmiercią, umyślne akty samookaleczeń lub nadużyć substancji/leków, niezależnie od rodzaju motywacji stojącej za tym czynem. Takie założenia skutkują zaleceniami (np. w niemieckim i brytyjskim systemie ochrony zdrowia), aby wszystkie osoby, które się samookaleczają, zostały poddane pełnej ocenie zdrowia psychicznego dokonanej przez specjalistę zdrowia psychicznego. Samouszkodzenia są poważnym czynnikiem ryzyka prób samobójczych i samobójstw dokonanych, dlatego praca związana z tym problemem stanowi podstawę prewencji samobójstw. Ponadto samouszkodzenia ujawniają niezdiagnozowane wcześniej zaburzenia psychiczne. W artykule „Samouszkodzenia u dzieci i młodzieży – postępowanie” wskazano na rolę pediatrów, lekarzy rodzinnych i oddziałów ratunkowych w identyfikowaniu oraz stawianiu wstępnej diagnozy samouszkodzeń u dzieci i młodzieży, a także omówiono skuteczne oddziaływania z zakresu profilaktyki zachowań samobójczych u samookaleczających się pacjentów.

Naczyniaki występują u dzieci bardzo często, jednak w praktyce rozpoznanie naczyniaka jest zdecydowanie nadużywane. U dzieci mamy do czynienia z licznymi rodzajami nieprawidłowości (anomalii, zmian) naczyniowych, które stanowią bardzo zróżnicowaną grupę chorób. Prawidłowe rozróżnienie i nazwanie tych nieprawidłowości naczyniowych jest niezwykle istotne, ponieważ wymagają one odmiennych sposobów postępowania. W artykule „Naczyniaki u dzieci – rodzaje i postępowanie” przedstawiono obowiązującą klasyfikację zmian naczyniowych ISSVA oraz ich przebieg kliniczny, diagnostykę i leczenie.

Kleszczowe zapalenie mózgu jest wirusową chorobą ośrodkowego układu nerwowego (OUN) przenoszoną przez kleszcze Ixodidae (Ixodes ricinus, Ixodes persulcatus), wywoływaną przez wirus RNA należący do rodziny Flaviviridae. Obecnie wyróżniamy 3 typy tego wirusa: europejski (występujący w Polsce i przenoszony przez Ixodes ricinus), syberyjski i dalekowschodni (przenoszony przez Ixodes persulcatus). W Polsce w 2024 roku zarejestrowano 793 przypadki KZM, co w porównaniu z 659 przypadkami zgłoszonymi w 2023 roku stanowi wzrost liczby zachorowań o 120%. W artykule „Kleszczowe zapalenie mózgu – od epidemiologii do profilaktyki” przedstawiono epidemiologię, obraz kliniczny, diagnostykę, leczenie i możliwości działań prewencyjnych poprzez stosowanie dostępnych szczepionek przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu.

Polecam również zapoznanie się z pozostałymi bardzo interesującymi artykułami zawartymi w niniejszym wydaniu „Pediatrii po Dyplomie”.