Onkologia

Infekcja u pacjenta w trakcie chemioterapii

lek. Marlena Frydrysiak

lek. Joanna Zmorska-Nowak

Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 2 im. WAM – Centralny Szpital Weteranów w Łodzi

Adres do korespondencji:

lek. Marlena Frydrysiak

Klinika Chorób Wewnętrznych i Nefrodiabetologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 2 im. WAM – Centralny Szpital Weteranów w Łodzi

ul. Żeromskiego 113, 90-549 Łódź

e-mail: marlenaf@poczta.fm

  •  W niniejszym artykule skupiono się na postępowaniu szpitalnym, które należy wdrożyć u chorych w trakcie leczenia onkologicznego z dużym ryzykiem powikłań infekcji i zgonu. Do zobrazowania tematu posłużył przypadek 59-letniego pacjenta onkologicznego, który trafił w trybie pilnym na szpitalny oddział internistyczny

Zwiększone ryzyko infekcji dotyczy wszystkich pacjentów onkologicznych, co jest związane zarówno z obecnością samego nowotworu, jak i potencjalnymi powikłaniami leczenia onkologicznego. U podstawy rozwoju zakażenia u tych chorych leżą różne patomechanizmy. Szczególną grupę ryzyka stanowią pacjenci w trakcie chemioterapii (CTH – chemotherapy), u których występują objawy ciężkiego zakażenia oraz towarzysząca temu neutropenia.

Opis przypadku

Mężczyzna, lat 59, został przyjęty w trybie nagłym na oddział internistyczny z powodu trwających od blisko 4 dni postępującego osłabienia oraz gorączki dochodzącej do 39°C. Chory zgłaszał ponadto wysypkę rumieniową okolic pachwinowych oraz pośladków. Dwa tygodnie wcześniej był hospitalizowany na oddziale urologicznym w celu planowej obustronnej wymiany przetok skórno-nerkowych. W wywiadzie: naciekający rak jelita grubego, przerzuty do kręgosłupa lędźwiowego i kości krzyżowej, stan po resekcji odbytnicy, stan po wyłonieniu przetok skórno-nerkowych obustronnie, stan po założeniu cewnika DJ do moczowodu lewego. Pacjent kilka dni przed zgłoszeniem się do szpitala zakończył CTH. W ostatnim czasie przyjmował chemioterapeutyk – nitroksolinę. Terapię zakończył mniej więcej 7 dni wcześniej. Leków na stałe nie przyjmował.

Przy przyjęciu chory pozostawał w stanie ogólnym średnim. Skóra blada, pokryta potem. Uwagę zwróciło zaczerwienienie okolic pachwinowych, pośladków oraz okolicy obu przetok skórno-nerkowych. Czynność serca – ok. 100 uderzeń/minutę, ciśnienie tętnicze krwi – 137/89 mmHg, SatO2 – 95%. Nad polami płucnymi szmer pęcherzykowy prawidłowy, z pojedynczymi trzeszczeniami zlokalizowanymi obustronnie, symetrycznie u podstawy obu płuc. Brzuch miękki, tkliwy w całym rzucie, bez dodatnich objawów otrzewnowych, perystaltyka zachowana. Objaw Goldflama pozostawał obustronnie ujemny.

W badaniach laboratoryjnych wykonanych w izbie przyjęć stwierdzono:

  • białko C-reaktywne (CRP – C-reactive protein) – 324,5 mg/l (norma [N]: 0-5 mg)
  • prokalcytonina – 1 ng/ml (N: 0-0,5 ng/ml)
  • kreatynina – 122,9 µmol/l (N: 59-104 µmol/l)
  • sód (Na) – 133 mmol/l (N: 136-146 mmol/l)
  • chlor (Cl) – 98,2 mmol/l (N: 101-109 mmol/l)
  • leukocyty (WBC – white blood cells) – 630/µl (N: 4000-11 000/µl)
  • neutrofile (NEU) – 170/µl (N: 2200-4800 µl)
  • limfocyty (LYM) – 210/µl (N: 1300-2900 µl)
  • monocyty (MON) – 160/µl (N: 3000-8000 µl)
  • hemoglobina (Hb) – 8,1 g/dl (N: 14-18 g/dl)
  • płytki krwi (PLT – platelets) – 68 000/µl (N: 150 000-400 000).

Na podstawie wyniku badania ogólnego moczu stwierdzono:

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Dlaczego ryzyko rozwoju infekcji u pacjentów z nowotworem złośliwym jest zwiększone?

U pacjentów onkologicznych istnieje zwiększone ryzyko infekcji, co wpływa na zwiększoną chorobowość i śmiertelność oraz może odbijać się na skuteczności leczenia [...]

Neutropenia

Wraz ze spadkiem stężenia neutrofili we krwi obwodowej <500/µl zwiększa się ryzyko infekcji. Jej częstotliwość i ciężkość są odwrotnie proporcjonalne do [...]

Uszkodzenie błon śluzowych

Błony śluzowe wielu układów są pierwszą linią obrony przeciwko patogenom. Ich funkcje immunologiczne są naruszone przez CTH lub RTH. W sytuacji [...]

Splenektomia i funkcjonalny asplenizm

Usunięcie śledziony lub funkcjonalny asplenizm po RTH zmniejsza odporność na bakterie otoczkowe. Funkcjonalny asplenizm jest także późną komplikacją ciężkiej postaci choroby [...]

Glikokortykosteroidy i inne leki immunosupresyjne

Wysokie dawki GKS (>20 mg prednizonu dziennie) mają duży wpływ na dystrybucję i funkcje NEU monocytów i limfocytów. Mogą także maskować [...]

Jak duże jest ryzyko infekcji u pacjentów onkologicznych?

Zwiększone ryzyko infekcji u chorych z nowotworami złośliwymi dotyczy głównie infekcji bakteryjnych, znacznie rzadziej zaś grzybiczych i wirusowych, które dotykają przede [...]

Leczenie ostrej infekcji u pacjentów onkologicznych

U pacjentów w trakcie chemioterapii, u których istnieje podejrzenie ostrej infekcji, do oceny ryzyka powikłań i zgonu może posłużyć punktacja Multinational [...]

Posiewy krwi

U pacjenta onkologicznego z dużym ryzykiem należy pobrać co najmniej 2-krotnie próbki krwi na posiew – za każdym razem z żyły [...]

Empiryczna antybiotykoterapia

Podstawą leczenia jest niezwłoczne wdrożenie szerokowidmowej antybiotykoterapii empirycznej dożylnej (najlepiej w ciągu 2 godz. od wystąpienia objawów). Opcjami monoterapii empirycznej dożylnej [...]

Terapia czynnikami wzrostu granulocytów

Leczenie wspomagające G-CSF lub czynnikiem wzrostu kolonii granulocytów i makrofagów (GM-CSF – granulocyte-macrophage colony-stimulating factor) powinno być rozważone u pacjentów z [...]

Jakie były dalsze losy pacjenta?

Po kilku dniach zastosowanego leczenia chory zgłaszał stopniową poprawę samopoczucia oraz ustąpienie gorączki. W 5 dobie hospitalizacji uzyskano wzrost leukocytów i [...]

Do góry