Zaburzenia elektrolitowe
Mężczyzna, który nie mógł wstać z łóżka, czyli ciężka hiperkaliemia u dializowanego pacjenta
dr n. med. Krzysztof Wróblewski
- Hiperkaliemia wynika z obecności chorób współistniejących albo zastosowania substancji farmakologicznych, które zaburzają homeostazę gospodarki potasowej. W większości przypadków związana jest z ostrym uszkodzeniem nerek lub z przewlekłą chorobą nerek (PChN). W artykule przywołano przypadek starszego mężczyzny, aby zobrazować to zaburzenie na przykładzie osoby dializowanej – przyczyną hiperkaliemii było nieprzestrzeganie przez niego diety niskopotasowej przy współistniejącej schyłkowej niewydolności nerek
Opis przypadku
Mężczyzna, lat 72, dializowany od blisko 6 miesięcy z powodu schyłkowej niewydolności nerek w przebiegu wieloletniej cukrzycy typu 2, zadzwonił do macierzystej stacji dializ z informacją, że nie zgłosi się na zaplanowany zabieg hemodializy, ponieważ źle się czuje, ma obfite luźne stolce oraz nie może wstać z łóżka ze względu na – jak to określił – „niemoc w nogach, które są słabe”. Dolegliwości występowały od rana, a zabieg hemodializy zaplanowany był na godzinę 13.00. W rozmowie telefonicznej pacjent stwierdził, że nie wie, z jakiego powodu wystąpiła ta niedyspozycja, na co włączyła się jego żona, stwierdziwszy, że w ciągu ostatnich 2 dni oprócz standardowych posiłków mąż zjadł łącznie blisko 2 kg gruszek. Kobieta łamiącym się głosem poskarżyła się, że mężczyzna jej w ogóle nie słucha w kwestii przestrzegania zaleceń dietetycznych, a waży 110 kg, więc ona nie ma siły go dźwigać. Gdy mu przygotowuje mniejsze posiłki, to on na nią krzyczy, że ta chce go zagłodzić.
W wywiadzie: pacjent z otyłością II stopnia (wskaźnik masy ciała [BMI – body mass index] ok. 36 kg/m2), z nadciśnieniem tętniczym, po amputacji podudzia prawego z powodu zespołu stopy cukrzycowej. W przeszłości był hospitalizowany kilkukrotnie z powodu hiperkaliemii zagrażającej życiu. Z leków na stałe przyjmował: preparat insuliny krótko- i długodziałającej, alfakalcydol (0,25 μg/24 godz.), preparat łączony węglanu wapnia i magnezu będący wiązaczem fosforanów w przewodzie pokarmowym, bisoprolol (2,5 mg/24 godz.), amlodypinę (5 mg 2 × dziennie), atorwastatynę (20 mg/24 godz.).
Ostatecznie chory wyraził zgodę na przewiezienie do ośrodka dializacyjnego.
W badaniu przedmiotowym z odchyleń stwierdzono u niego istotną adynamię mięśniową obu kończyn dolnych, która uniemożliwiała pionizację i wstanie z wózka. Czynność serca pozostawała niemiarowa (ok. 40 uderzeń/min), ciśnienie krwi 142/78 mmHg. W zapisie elektrokardiograficznym (EKG) stwierdzono rytm serca niemiarowy, załamek P niewidoczny, rytm komór mniej więcej 34 uderzeń/minutę, czas skurczu komór (QRS) poszerzony do 160 ms, załamek S zlewający się z załamkiem T, załamek T spiczasty.
