Postępowanie ze zmianami o charakterze dobrze odgraniczonych nieprzezierności szkliwa to duże wyzwanie dla stomatologów dziecięcych

Mogłoby się wydawać, że w stomatologii dziecięcej niewiele już może nas, lekarzy praktyków, zaskoczyć. Okrzepliśmy w problematyce związanej z próchnicą, ubytkami niepróchnicowego pochodzenia, urazami czy defektami tkanek twardych. Nauczyliśmy się je rozpoznawać i leczyć. Wiemy też, jak, przynajmniej części z tych problemów, zapobiegać. Jednak świat wokół nas się zmienia, więc i w naszej dziedzinie pojawiają się nowe wyzwania, do niedawna nieomawiane jeszcze w podręcznikach.

Epidemiologia

Kilka lat temu w zagranicznych czasopismach zwrócono uwagę na coraz częstsze zjawisko hipomineralizacji drugich trzonowców mlecznych (hypomineralized second primary molas – HSPM), początkowo określanej jako hipomineralizacja trzonowców mlecznych (deciduous molar hypomineralisation – DMH).[1] Chodzi o zmiany o charakterze dobrze odgraniczonych nieprzezierności szkliwa (demarcated opacities) koloru białego, żółtego czy brązowego, którym po wyrznięciu zęba może towarzyszyć odłamywanie nieprawidłowego szkliwa (post-eruptive enamel breakdown – PEB). Te jakościowe zmiany, jak wskazuje nazwa, zlokalizowane są tylko na drugich trzonowcach mlecznych, ze szczególną tendencją do zajmowania powierzchni żujących i policzkowych. Natężenie zmian hipomineralizacyjnych może być różne, także w obrębie drugich trzonowców tego samego pacjenta: od łagodnych zmian w przezierności szkliwa aż po znaczne zniszczenie zęba z koniecznością jego ekstrakcji. Problem może dotyczyć od jednego do czterech trzonowców.[2-4]

Wystąpienie hipomineralizacji drugich trzonowców mlecznych nie jest uzależnione od płci pacjenta ani od jego klasy socjoekonomicznej.[2] Na podstawie badań przeprowadzonych przez zespół holenderski i nigeryjski stwierdzono, że zmiany lokalizują się z podobną częstotliwością po stronie prawej i lewej, zarówno w szczęce, jak i w żuchwie.[1,5] Z kolei badania wśród hinduskich dzieci wykazały istotnie częstsze występowanie HSPM w żuchwie.[2] Najczęściej obserwowane są zmiany o charakterze nieprzeziernych plam, a na drugim miejscu zmiany typu PEB[1,2] lub tzw. nietypowe wypełnienia, omówione poniżej.[6] Na fotografiach przedstawiono lokalizację i wygląd zmian typowych dla HSPM (ryc. 1, 2).