Nadwrażliwość zębiny charakteryzuje się krótkim, ostrym bólem powstałym w wyniku działania bodźców, głównie termicznych, dotykowych, dehydratacyjnych, osmotycznych lub chemicznych na odsłoniętą zębinę, najczęściej w okolicy przyszyjkowej. Tego bólu nie należy jednak mylić z bólem mającym związek z innymi defektami, chorobami zębów czy przeprowadzonym leczeniem zachowawczym¹.

Nadwrażliwość to częsty problem w codziennej praktyce stomatologicznej. Około 25-30% populacji dorosłych zgłasza odczuwanie tej dolegliwości. Pojawia się ona na ogół w wieku 20-49 lat, ze szczytem występowania w 4 dekadzie życia (30-39 lat). Częściej występuje u kobiet i najprawdopodobniej łączy się z przywiązywaniem przez nie większej wagi do higieny jamy ustnej niż przez mężczyzn, a co za tym idzie – z regularnym i dłuższym myciem zębów^2-4.

Nadwrażliwość występuje najczęściej na powierzchniach policzkowych w okolicy przyszyjkowej, rzadziej na powierzchniach językowych lub żujących zębów stałych⁵. W większym stopniu dotyka kły i zęby przedtrzonowe niż zęby sieczne i trzonowe. Silniejszą predylekcję w jej kierunku wykazują również zęby szczęki niż żuchwy^2,3.

Etiologia i diagnostyka różnicowa

Nadwrażliwość zębiny rozwija się dwuetapowo: początkowo pojawia się odsłonięcie powierzchni zębiny i jej kanalików na skutek usunięcia szkliwa lub cementu korzeniowego, a następnie dochodzi do otwarcia i poszerzenia kanalików zębinowych. Odsłonięcie powierzchni zębiny może być wywołane różnymi czynnikami. Należą do nich m.in.:

• recesje dziąsła
• choroby przyzębia
• zbyt agresywne używanie szczoteczki w trakcie zabiegów higienicznych
• parafunkcje zgryzowe
• działanie elementów protez lub aparatów ortodontycznych na twarde tkanki zęba
• uszkodzenia mechaniczne tkanek twardych (po skalingu, opracowaniu ubytku)
• ubytki próchnicowe i pochodzenia niepróchnicowego
• pęknięcia szkliwa i zębiny.

Niechroniona przez szkliwo zębina jest wówczas podatna na działanie bodźców pochodzących ze środowiska zewnętrznego jamy ustnej^3,6.

Istnieje kilka teorii wyjaśniających powstawanie nadwrażliwości zębiny. Wśród nich największą popularnością cieszy się teoria hydrodynamiczna, którą już w XIX w. przedstawił Gysi. Zakłada ona, że pod wypływem zadziałania na zębinę bodźca wyzwalają...