Istotą leczenia biologicznego jest zachowanie żywej i funkcjonalnie sprawnej miazgi zęba w części lub całości, podczas gdy została ona poważnie narażona na działanie czynników patologicznych – zazwyczaj próchnicy głębokiej lub urazów mechanicznych. Leczenie biologiczne opiera się na wykorzystaniu sił obronnych i regeneracyjnych miazgi przy wsparciu środków leczniczych. W tym celu stosuje się preparaty o działaniu przeciwbakteryjnym i odontotropowym, które umożliwiają wygojenie się istniejących zmian chorobowych w obrębie miazgi i wytworzenie warstw ochronnych w postaci zębiny wtórnej lub reparacyjnej, tzw. mostów zębinowych. Ponadto środki te mają na celu ochronę miazgi przed ewentualnym działaniem substancji drażniących, znajdujących się w materiałach stosowanych do stałej odbudowy ubytków twardych tkanek zęba. Leki te stosuje się w postaci tzw. opatrunku biologicznego, który zakłada się na zębinę (przykrycie pośrednie) lub bezpośrednio na miazgę (przykrycie bezpośrednie). Utrzymanie żywej miazgi jest ważne z kilku względów. Żywa miazga działa jako bariera dla mikroorganizmów, dzięki licznym komórkom immunologicznym, które powstrzymują je przed wnikaniem do głębszych struktur organizmu, co powoduje zatrzymanie infekcji na wczesnym poziomie. Innym czynnikiem, który należy mieć na uwadze, jeżeli chodzi o podjęcie wysiłku utrzymania żywej miazgi, jest przeżywalność zębów z żywą i zdrową miazgą w porównaniu z zębami leczonymi kanałowo. Liczne badania porównujące właściwości biomechaniczne zębów po leczeniu kanałowym z ich odpowiednikami z zachowaną żywą miazgą wykazały, iż zęby w wyniku leczenia endodontycznego mogą stawać się bardziej kruche od tych z żywą miazgą, natomiast te z żywą miazgą wykazują większą odporność na działanie sił mechanicznych. Martwa miazga stanowi wrota zakażenia nie tylko dla tkanek okołowierzchołkowych, ale nawet dla odległych narządów. Na skutek utraty żywotności miazgi należy przeprowadzić leczenie endodontyczne, umożliwiające pozostawienie funkcjonalnego zęba w jamie ustnej, co wiąże się z poniesieniem dodatkowych kosztów przez pacjenta oraz stwarza ryzyko powikłań, takich jak perforacja lub złamanie narzędzia w kanale korzeniowym, co z kolei może się przyczynić do szybszej utraty zęba^1-3.