Stomatologia interdyscyplinarna

Stany przednowotworowe w jamie ustnej

lek. Bartosz Spławski

Klinika Nowotowrów Głowy i Szyi, Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie − Państwowy Instytut Badawczy

Adres do korespondencji:

lek. Bartosz Spławski

Klinika Nowotworów Głowy i Szyi

Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie − Państwowy Instytut Badawczy

ul. Roentgena 5

02-781 Warszawa

  • Omówienie najistotniejszych klinicznie stanów przednowotworowych jamy ustnej
  • Zwrócenie uwagi na konieczność kontroli błon śluzowych jamy ustnej i gardła jako nieodłącznego elementu badania stomatologicznego
  • Podkreślenie znaczenia wczesnego wykrycia i podjęcia szybkiego leczenia pacjentów z omawianymi schorzeniami dla zmniejszenia ryzyka rozwoju inwazyjnych raków rejonu głowy i szyi, zwłaszcza raków płaskonabłonkowych języka, dna jamy ustnej i błon śluzowych policzka

Stan przednowotworowy (przedrakowy) to zmiana, na podłożu której statystycznie częściej niż w przypadku innych chorób może rozwinąć się nowotwór.

Stany przedrakowe powstające w obrębie błon śluzowych jamy ustnej zwiększają ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych, przede wszystkim raków płaskonabłonkowych, górnego odcinka dróg pokarmowych, tj. raka języka, dna jamy ustnej czy błon śluzowych policzka.

Do najistotniejszych klinicznie stanów przednowotworowych jamy ustnej zaliczamy:

  • leukoplakię
  • erytroplakię (lub erytroplazję)
  • liszaj płaski
  • przewlekłą kandydozę przerostową
  • brodawczakowatość
  • zespół Plummera-Vinsona.

Leukoplakia

Jest to biała blaszka lub tarczka hiperkeratotyczna w obrębie błony śluzowej będąca zmianą prekursorową raka płaskonabłonkowego. Leukoplakia może wystąpić w całym górnym odcinku przewodu pokarmowego. Jej rozwój jest związany z paleniem tytoniu, nadużywaniem alkoholu i spożywaniem orzechów areki. Natomiast infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV – human papilloma virus) jest związana z niewielkim odsetkiem przypadków. Częściej dotyczy mężczyzn – ok. 3/4 przypadków. Mniej więcej 40% leukoplakii wykazuje dysplazję rogowaciejącą. Roczny wskaźnik transformacji złośliwej wynosi ok. 3% i jest najmocniej powiązany z obecnością dysplazji. Długi czas trwania choroby, zwiększający się rozmiar zmian i ich niejednorodny wygląd również mogą potęgować ryzyko transformacji nowotworowej.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Erytroplakia (erytroplazja)

Jest to termin kliniczny opisujący czerwoną zmianę na błonie śluzowej, która zwykle jest związana z dysplazją lub nowotworem złośliwym. Częściej występuje [...]

Liszaj płaski

To podostre (do przewlekłego) schorzenie zapalne skóry i błon śluzowych dotyka 1-2% dorosłej populacji. Zwykle dotyczy dorosłych powyżej 45 r.ż., ze [...]

Przewlekła kandydoza przerostowa

Ta grzybicza choroba jamy ustnej charakteryzuje się obecnością na błonie śluzowej białych, mocno przylegających płytek, których nie można usunąć mechanicznie. Najczęściej [...]

Brodawczakowatość

Są to rozległe zmiany brodawkowate w jamie ustnej, rzadziej gardle, krtani lub przełyku. Choroba jest uważana za typ raka brodawkującego lub [...]

Zespół Plummera-Vinsona

Zespół Plummera-Vinsona jest rzadkim schorzeniem charakteryzującym się klasyczną triadą objawów: dysfagią, niedokrwistością z niedoboru żelaza i zmianami w obrębie przełyku. Występuje [...]

Podsumowanie

Wnikliwa ocena stanu błon śluzowych jamy ustnej powinna być rutynową czynnością podczas przeglądu stomatologicznego. Wczesne wykrycie oraz leczenie zmian przedrakowych w [...]
Do góry