Opisy przypadków
Diagnostyka radiologiczna zmian w tkankach okołowierzchołkowych z zastosowaniem RTG oraz techniki CBCT
lek. dent. Jakub Łata
dr n. med. Joanna Kunert
- Zdjęcia zębowe wewnątrzustne − ograniczenia w skomplikowanych anatomicznie i powikłanych przypadkach klinicznych
- Możliwości techniki tomografii stożkowej (CBCT − cone beam computed tomography) w uzyskaniu szczegółowych danych diagnostycznych i zaplanowaniu optymalnego leczenia
- Porównanie konwencjonalnych metod z techniką CBCT w diagnostyce zmian zlokalizowanych w tkankach okołowierzchołkowych górnych trzonowców na podstawie przypadków klinicznych
Radiologia stomatologiczna pomimo swojej ponad stuletniej historii jest nadal jedną z podstawowych metod diagnostycznych schorzeń zębów i twarzoczaszki. Pierwsze próby zastosowania promieniowania rentgenowskiego (RTG) w stomatologii pojawiły się bardzo szybko po opublikowaniu odkrycia przez Wilhelma Röntgena. Pierwsze zdjęcie RTG zębów zostało wykonane w 1896 r. przez niemieckiego stomatologa Ottona Walkhoffa. W kolejnych dekadach rozwój technologii RTG i postęp w dziedzinie elektroniki oraz informatyki umożliwiły dalszy wzrost precyzji i jakości obrazowania w stomatologii. Pojawiła się nowa technika − cyfrowa radiografia wewnątrzustna (RVG – radiovisiography), która stopniowo zastępowała tradycyjne metody obrazowania na filmie, przynosząc wiele korzyści, takich jak szybsze uzyskiwanie obrazów, mniejsza ekspozycja na promieniowanie i łatwiejsza archiwizacja danych.
W latach 90. XX w. pojawił się nowy rodzaj badań obrazowych, nazywany tomografią stożkową (CBCT − cone beam computed tomography). Umożliwia ona uzyskanie trójwymiarowego obrazu struktur stomatologicznych z wyjątkową precyzją i szczegółowością, co otworzyło nowe możliwości w diagnostyce, planowaniu oraz monitorowaniu skuteczności leczenia.
RTG w endodoncji
Badanie radiologiczne jest jedną z istotnych i zasadniczych metod diagnostycznych. Często przeprowadza się je w celu zaplanowania leczenia. Zdjęcie ortopantomograficzne nie pozwala na dokładną ocenę stanu tkanek okołowierzchołkowych ani nie daje możliwości precyzyjnego określenia anatomii systemu korzeniowego zębów. Umożliwia natomiast ocenę bardzo rozległych zmian w tkankach okołowierzchołkowych, czasem niemożliwych do uwidocznienia na małych zdjęciach zębowych. Daje ogólny obraz układu korzeniowego zęba i ułatwia ogólną ocenę kości wyrostka zębodołowego. Najczęściej stosowanym rodzajem zdjęcia jest RTG zębowe wewnątrzustne. W endodoncji zdjęcia zębowe wykorzystywane są na każdym etapie leczenia: zarówno przed nim, w jego trakcie, jak i po zakończeniu i umożliwiają1:
- stwierdzenie obecności zmian próchnicowych, zwłaszcza próchnicy wtórnej i ukrytej
- diagnostykę złamań kości i zębów u pacjentów po urazie
- rozpoznanie zmian w obrębie miazgi i tkanek twardych − resorpcji wewnętrznych, zewnętrznych oraz nadmiernej obliteracji bądź obecności zębiniaków
- ocenę stanu tkanek okołowierzchołkowych oraz współwystępowania choroby przyzębia brzeżnego
- u pacjentów w wieku rozwojowym − określenie stopnia rozwoju wierzchołków korzeni
- oszacowanie liczby korzeni, przebiegu oraz liczby kanałów korzeniowych
- ocenę dotychczasowego leczenia kanałowego pod kątem jakości wypełnienia oraz obecności powikłań w postaci perforacji komory lub korzenia, a także złamanych narzędzi
- wyznaczenie długości roboczej lub jej weryfikacji w niektórych przypadkach klinicznych
- ocenę procesów gojenia się tkanek okołowierzchołkowych.