Bezpieczeństwo adiuwantów szczepionkowych

Adiuwanty to substancje pomocnicze dodawane do szczepionek inaktywowanych w celu wzmocnienia odpowiedzi immunologicznej indukowanej przez antygeny. Najczęściej w szczepionkach stosuje się adiuwanty glinowe: wodorotlenek glinu oraz fosforan glinu. W kilku dostępnych szczepionkach użyto adiuwantu naturalnego pochodzenia – monofosforylolipidu (MPLA) uzyskanego z Salmonella minnesota. Z kolei w szczepionce przeciw grypie pandemicznej AH1N1pdm09 zastosowano adiuwant w postaci emulsji olejowo-wodnej, w skład którego wchodzi skwalen. Związki glinu należą do najlepiej poznanych adiuwantów, stosowanych w szczepionkach od ponad 60 lat.

Bezpieczeństwo adiuwantów szczepionkowych

dr hab. n. med. Ewa Augustynowicz, prof. NIZP-PZH

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny, Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru

Adres do korespondencji: dr hab. Ewa Augustynowicz, prof. NIZP-PZH
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny, Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru, ul. Chocimska 24, 00-791 Warszawa
e-mail: eaugustynowicz@pzh.gov.pl

Bezpieczeństwo szczepionek z adiuwantami potwierdzają badania kliniczne, które były podstawą rejestracji szczepionek, oraz prawidłowo przeprowadzone badania epidemiologiczne i obserwacyjne.


Wprowadzenie

Adiuwanty to substancje pomocnicze dodawane do szczepionek inaktywowanych w celu wzmocnienia odpowiedzi immunologicznej indukowanej przez antygeny. Najczęściej w szczepionkach stosuje się adiuwanty glinowe: wodorotlenek glinu oraz fosforan glinu. ...

Źródła glinu

Konieczność dodawania adiuwantów do szczepionek wynikła z wprowadzenia szczepionek zawierających inaktywowane drobnoustroje lub fragmenty ich struktur, tj. białka, toksoidy bakteryjne, polisacharydy, kwas nukleinowy, które wykazują zdecydowanie słabszą immunogenność niż szczepionki żywe.1,2 Po raz pierwszy adiuwanty na szeroką skalę zastosowano w szczepionkach przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, następnie w inaktywowanej szczepionce przeciw poliomyelitis. Następnie wykorzystano je w szczepionce przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B), skoniugowanych szczepionkach przeciw pneumokokom i meningokokom, kleszczowemu zapaleniu mózgu, błonicy, tężcowi i krztuścowi (bezkomórkowej) oraz wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Najczęściej stosuje się adiuwanty glinowe: wodorotlenek glinu lub fosforan glinu.