Powszechnie wiadomo, że kalorie nie mówią całej prawdy o tym, co jemy. Jak zatem ocenić wartość odżywczą swojej diety, aby dbać o zdrowie i poprawić jakość życia?
Przyzwyczailiśmy się do liczenia kalorii, kiedy staramy się zadbać o zdrowie lub kontrolować wagę. Jednak one nie oddają pełnej wartości jedzenia. To wartość odżywcza, czyli liczba składników odżywczych w danej porcji jedzenia, jest kluczowa dla utrzymania zdrowia. Na szczęście istnieje system, który pozwala na bardziej precyzyjne ocenienie jakości naszej diety – jest to indeks wartości odżywczej (NRF – nutrient rich food index).
Czym jest NRF?
Indeks NRF to formalny system informacji o żywności, który ocenia jej wartość na podstawie zawartości składników odżywczych. Jego celem jest pomoc w identyfikowaniu produktów, które są zarówno bogate w składniki odżywcze, jak i przystępne cenowo. Co ważne, NRF bierze pod uwagę nie tylko pozytywne składniki, takie jak białko, witaminy lub minerały, ale także te, które należy ograniczać − jak tłuszcze nasycone, cukry dodane i sód.
Jak działa ten wskaźnik?
Algorytm NRF ocenia żywność na podstawie procentu dziennego zapotrzebowania na 9 składników odżywczych, których spożycie należy wspierać (białko, błonnik, witaminy A, C, E, wapń, żelazo, magnez, potas), a następnie odejmuje procent maksymalnego zalecanego spożycia 3 składników, które powinny być ograniczane (tłuszcze nasycone, cukry i sód). W ten sposób powstaje wynik wskazujący, jak „odżywcza” jest dana żywność.
Dlaczego warto patrzeć na wartość odżywczą, zamiast liczyć kalorie?
Zwracanie uwagi na wartość odżywczą jest bardziej zrównoważonym podejściem, niż liczenie kalorii. Choć kalorie wskazują na ilość energii, którą dostarczają nam posiłki, to nie informują o tym, jak dużo cennych składników odżywczych zawierają. To właśnie te składniki – białko, witaminy, minerały – są kluczowe dla naszego zdrowia. Żywność, która jest w nie bogata, ma wyższą wartość odżywczą, a mimo to może być niskokaloryczna.
NRF w praktyce − co wybierać, żeby wzbogacić wartość odżywczą codziennej diety?
Zgodnie z danymi jajka, produkty mleczne oraz rośliny strączkowe to jedne z najtańszych źródeł białka i innych składników odżywczych. Mleko i jego przetwory dostarczają najwięcej wapnia, a owoce i warzywa – witaminy C. Z kolei produkty zbożowe, takie jak kasze i płatki, oferują dobrą wartość odżywczą w stosunku do ceny. Natomiast przetworzone słodycze i słodzone napoje są ubogie w składniki odżywcze, mimo że dostarczają dużo energii.
Jakie są korzyści ze zwracania uwagi na wartość odżywczą?
Stosowanie NRF pozwala na świadome wybieranie produktów, które nie tylko zaspokajają głód, ale również dostarczają niezbędnych składników odżywczych. W dłuższej perspektywie taka dieta może wspierać odporność, poprawić zdrowie układów nerwowego i krążenia, a także wspomóc kontrolowanie masy ciała. Co więcej, wartości odżywcze w produktach często nie idą w parze z wysoką ceną, co sprawia, że zdrowe odżywianie może być dostępne nawet przy ograniczonym budżecie.
Należy zatem pamiętać, że liczenie kalorii może być pomocne w utrzymaniu zdrowia, ale to informacja o wartości odżywczej jest kluczowa, jeśli chcemy poprawić jakość diety. Dzięki informacji o wartości NRF łatwiej będzie wybrać produkty, które dostarczają nie tylko energii, ale i cennych składników, wspierających nasze zdrowie. Zdrowa dieta to nie tylko liczba kalorii, ale również bogactwo składników odżywczych, które są kluczowe dla naszego samopoczucia i osiągnięcia długowieczności.
Autor: Joanna Michalina Jurek, PhD
Zalecane piśmiennictwo:
