Rozpoznanie

Rozpoznanie ustala się na podstawie wywiadu lekarskiego oraz charakterystycznego obrazu klinicznego:

• obecność blaszki macierzystej poprzedzającej pojawienie się zmian skórnych
• medalionowate wykwity z delikatnym złuszczaniem zwłaszcza na obwodzie
• lokalizacja zmian na tułowiu i dosiebnych częściach kończyn
• układ zmian przypominający choinkę
• występowanie świądu skóry
• stan ogólny dobry.

W przypadku wątpliwości lub nietypowego przebiegu schorzenia możliwe jest pobranie wycinka zmienionej chorobowo skóry do badania histopatologicznego w celu wykluczenia innych dermatoz. W obrazie histologicznym w obrębie naskórka obserwuje się niewielki stan gąbczasty i skupienia komórek parakeratotycznych, zaś w skórze właściwej rozsiane okołonaczyniowe nacieki limfocytowe, obecność monocytów, eozynofili oraz sporadycznie egzocytozę krwinek czerwonych^2,10.

Diagnostyka różnicowa

Rozpoznanie różnicowe obejmuje przede wszystkim:

• kiłę drugiego okresu – podobieństwo kształtu ognisk i lokalizacji; blaszka macierzysta nie występuje; zmiany mogą zajmować dłonie i stopy; obecność limfadenopatii; zaleca się wykonanie badań serologicznych w kierunku kiły, zwłaszcza w przypadku wystąpienia nawrotu zmian o klinicznym charakterze łupieżu różowego (rycina 2)
• łuszczycę – przebieg choroby jest przewlekły; wykwity mają charakter grudkowy, zlewają się, tworząc blaszki, jednak bardziej zapalne, naciekowe oraz z obecnością znacznie większego złuszczania; zmiany lokalizują się głównie w obrębie łokci, kolan, skóry owłosionej głowy oraz okolicy lędźwiowej
• grzybicę skóry gładkiej – podobieństwo zwłaszcza do blaszki macierzystej; zmiany są niesymetryczne, mniej liczne, z większym stanem zapalnym i niekiedy obecnością wykwitów pęcherzykowych na obwodzie; w przypadkach wątpliwych wskazane jest pobranie zeskrobin naskórka z wykwitów do badania mikologicznego w celu wykluczenia infekcji grzybiczej (rycina 3)
• łojotokowe zapalenie skóry – zmiany rumieniowo-złuszczające z tendencją do zlewania się; poza klatką piersiową i plecami zmiany lokalizują się przede wszystkim w obrębie twarzy i skóry owłosionej głowy; choroba ma charakter przewlekły
• pityriasis lichenoides chronica – długo utrzymujące się rumieniowo-grudkowe wykwity z obecnym złuszczaniem; jednoczesne występowanie zmian w różnym stadium rozwoju; lokalizacja na tułowiu i proksymalnych partiach kończyn, ale również w okolicach akralnych; choroba ma charakter przewlekły i nawrotowy
• osutkę polekową (pityriasis rosea-like eruptions) – wykwity i świąd skóry o większym nasileniu; decydujący jest wywiad lekarski dotyczący przyjmowanych przez chorego leków.

Leczenie

Łupież różowy Giberta na ogół nie wymaga leczenia. W przypadku występowania dokuczliwego świądu zaleca się intensywne natłuszczanie ciała emolientami, a niekiedy aplikację miejscowych preparatów glikokortykosteroidowych o małej lub średniej mocy działania oraz przyjęcie doustnych leków przeciwhistaminowych¹⁶. Leczenie nie ma większego wpływu na ustępowanie wykwitów. W literaturze istnieją pojedyncze doniesienia o skuteczności zastosowania acyklowiru, ogólnoustrojowych glikokortykosteroidów lub doustnej erytromycyny w celu szybszego ustępowania zmian i znacznej redukcji świądu, choć zawsze należy brać pod uwagę ryzyko wystąpienia działań niepożądanych wyżej wymienionych leków^6,17. Wykazano korzystny wpływ fototerapii UVB w łagodzeniu świądu w przebiegu łupieżu różowego Giberta¹⁸.

Powikłania

U osób ciemnoskórych pojawienie się łupieżu różowego może w konsekwencji wiązać się z obecnością przetrwałych hipopigmentacyjnych ognisk pozapalnych.

Szczególną uwagę należy zwrócić w przypadku wystąpienia łupieżu różowego u kobiet w ciąży. Współczynnik zachorowalności na tę dermatozę w ciąży jest wyższy niż populacyjny i wynosi 18%³.Uważa się, iż wystąpienie łupieżu różowego może być wtórne do reaktywacji infekcji HHV-6 lub HHV-7, do której przyczynia się zmieniona odpowiedź immunologiczna organizmu w ciąży. Według danych z literatury wystąpienie łupieżu różowego w ciąży może zwiększać ryzyko infekcji płodu, przedwczesnego porodu, a nawet śmierci płodu, zwłaszcza gdy choroba pojawi się w okresie pierwszych 15 tygodni^2-4,19. Dlatego w przypadku zdiagnozowania łupieżu różowego w tej grupie pacjentek istotna jest niezwłoczna konsultacja ginekologiczna i szczególna opieka położnicza.

Podsumowanie

Łupież różowy Giberta jest łagodną chorobą skóry, która ustępuje samoistnie. Prawidłowe rozpoznanie tej dermatozy we wczesnym stadium pozwala uniknąć zbędnej diagnostyki i terapii. Z uwagi na podobieństwo wykwitów do zmian występujących w innych chorobach istotne jest przeprowadzenie wnikliwej diagnostyki różnicowej, aby nie przeoczyć zwłaszcza kiły. Szczególną uwagę należy zwrócić w przypadku wystąpienia łupieżu różowego u kobiet w ciąży.