Choroby współistniejące

Diagnostyka zaburzeń endokrynologicznych w łysieniach

dr hab. n. med. Anna Lis-Święty

Katedra i Klinika Dermatologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Adres do korespondencji: dr hab. n. med. Anna Lis-Święty

Katedra i Klinika Dermatologii, Śląski Uniwersytet Medyczny

ul. Francuska 20/24, 40-027 Katowice

e-mail: annadlis@neostrada.pl

• Czynniki hormonalne wpływające na cykl wzrostu włosa

• Najczęstsze endokrynopatie towarzyszące różnym rodzajom łysienia

• Wskazania do diagnostyki hormonalnej w łysieniu androgenowym, telogenowym, plackowatym i czołowym bliznowaciejącym

Łysienie może być spowodowane przez różne czynniki egzo- i endogenne, wśród których ważne miejsce zajmują zaburzenia endokrynologiczne. Cykl wzrostu włosa jest kontrolowany przez szereg hormonów1. Najbardziej oczywisty jest wpływ androgenów. Hormony te, działając na mieszki włosowe predysponowane genetycznie, prowadzą do łysienia o charakterystycznej morfologii klinicznej, nazywanego łysieniem androgenowym2. Rola estrogenów w patofizjologii wzrostu włosów jest mniej jasna; prawdopodobnie ich niedobór może się przyczyniać do łysienia telogenowego. Potwierdzeniem tej hipotezy może być łysienie obserwowane u kobiet leczonych inhibitorami aromatazy z powodu raka piersi3. Podobnie słabo poznane jest oddziaływanie prolaktyny. Przyjmuje się, że zmiana cyklu włosowego w olowany przez szereg hormonów1. Najbardziej oczywisty jest wpływ androgenów. Hormony te, działając na mieszki włosowe predysponowane genetycznie, prowadzą do łysienia o charakterystycznej morfologii klinicznej, nazywanego łysieniem androgenowym2. Rola estrogenów w patofizjologii wzrostu włosów jest mniej jasna; prawdopodobnie ich niedobór może się przyczyniać do łysienia telogenowego. Potwierdzeniem tej hipotezy może być łysienie obserwowane u kobiet leczonych inhibitorami aromatazy z powodu raka piersi3. Podobnie słabo poznane jest oddziaływanie prolaktyny. Przyjmuje się, że zmiana cyklu włosowego w hiperprolaktynemii powoduje telogenowe wypadanie włosów.

Przemiany hormonalne w ciąży i po porodzie wydają się najlepszym przykładem wpływu hormonów na cykl włosowy. Wzrost stężenia estrogenów i progesteronu w ciąży prowadzi do wydłużenia fazy wzrostu włosa, a nagły spadek stężenia tych hormonów i działanie prolaktyny przyczyniają się do łysienia poporodowego4. W niedoczynności tarczycy włosy stają się suche, matowe, łamliwe i nadmiernie wypadają w wyniku skrócenia fazy wzrostu (mechanizm telogenowy). Klasycznym objawem tej choroby jest także utrata brwi w okolicy zewnętrznej 1/3 łuku brwiowego5. Łysienie telogenowe obserwuje się również w nadczynności tarczycy – w tym przypadku włosy są cienkie i delikatne. W łysieniu związanym z podeszłym wiekiem rozważa się udział hormonu wzrostu i melatoniny6.

W codziennej praktyce do najważniejszych endokrynopatii leżących u podłoża postępującej utraty włosów zalicza się:

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Łysienie androgenowe

Łysienie androgenowe (ryc. 1) stanowi najczęściej rozpoznawaną formę postępującej utraty włosów u mężczyzn i kobiet, szczególnie po 50 r.ż. W okolicach [...]

Łysienie telogenowe

Łysienie telogenowe jest związane ze wzrostem odsetka włosów w fazie telogenu (>25%) i manifestuje się rozlanym nadmiernym wypadaniem włosów bez stanu [...]

Łysienie plackowate

Łysienie plackowate (ryc. 2) uznaje się za chorobę autoimmunizacyjną. Ogniska wyłysienia o charakterze niebliznowaciejącym zwykle są pojedyncze lub mnogie. Rzadko utrata [...]

Łysienie czołowe bliznowaciejące

Łysienie czołowe bliznowaciejące (ryc. 3) jest schorzeniem o niejasnej etiologii. Jego częstość w ostatnich latach zdaje się znacząco wzrastać. Obraz kliniczny [...]

Podsumowanie

Łysienie rzadko jest jedynym objawem endokrynopatii. Badanie stężenia hormonów płciowych powinno dotyczyć przede wszystkim pacjentek z FPHL, zwłaszcza gdy wywiad i [...]

Do góry