Problemowi niskiego ciśnienia tętniczego (niedociśnienie, hipotonia) współczesna medycyna wciąż poświęca za mało uwagi, traktuje go marginesowo. Niskie ciśnienie samo w sobie nie jest wskazaniem do podjęcia terapii, jednak dolegliwości z nim związane i pogorszenie jakości życia kwalifikują chorego do leczenia. W leczeniu niedociśnienia główną rolę odgrywa postępowanie niefarmakologiczne.

Wprowadzenie

Niedociśnienie to trwale utrzymujące się niskie wartości ciśnienia tętniczego – poniżej dolnej granicy ciśnienia prawidłowego, tj. <100/60 mmHg. Bezobjawowe niedociśnienie tętnicze nie jest patologią i nie wymaga leczenia, jednak jeśli upośledza ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego (OUN), staje się poważnym problemem. Poza tym niskie wartości ciśnienia tętniczego zwykle budzą wśród pacjentów więcej obaw niż jego podwyższone wartości, co wynika przede wszystkim z występowania szeregu objawów. Do najczęściej zgłaszanych należą: osłabienie, senność, obniżona tolerancja wysiłku, zaburzenia koncentracji, bóle i zawroty głowy, szum w uszach, obniżenie nastroju, depresja, omdlenia i upadki.

Rodzaje niedociśnienia

W zależności od przyczyny wyróżnia się niedociśnienie:

• pierwotne (samoistne), którego przyczyna nie została poznana (90-95%)
• wtórne, spowodowane różnymi chorobami (5-10%)
• hipotonię ortostatyczną (OH – orthostatic hypotension).

Niedociśnienie pierwotne

Występuje zwykle u osób młodych, przeważnie u kobiet z drobną budową ciała. Podkreśla się dziedziczne skłonności do hipotonii. Jeśli niedociśnienie nie powoduje objawów ze strony OUN, nie stanowi problemu zdrowotnego. Niskie ciśnienie, tzw. regulacyjne, stwierdza się także u osób uprawiających sport, u których w spoczynku przeważa działanie układu przywspółczulnego.

Niedociśnienie wtórne

Najczęstszymi przyczynami tego rodzaju niedociśnienia są:

• zaburzenia ze strony układu krążenia: niewydolność serca, zwężenie zastawki aortalnej, zaburzenia rytmu serca, zaciskające zapalenie osierdzia
• zaburzenia hormonalne: niedoczynność kory nadnerczy, niedoczynność przedniego płata przysadki mózgowej, hipoaldosteronizm
• przyjmowanie leków, takich jak: azotany, diuretyki, α-adrenolityki, β-adrenolityki, antagoniści wapnia, inhibitory konwertazy angiotensyny, leki antyarytmiczne, leki stosowane w chorobie Parkinsona (pramipeksol, lewodopa), leki przeciwdepresyjne (trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne), leki używane w zaburzeniach erekcji
• hipowolemia, hiponatremia, sepsa, wstrząs, niedokrwistość.