Tętniaki i inne choroby tętnic

Pęknięcie tętniaka powoduje silny ból głowy ze sztywnością karku i światłowstrętem. Połowiczy ból głowy i porażenie nerwu VI z bólem głowy sugeruje tętniaka tętnicy szyjnej wewnętrznej, a ból z tożstronnym całkowitym porażeniem nerwu III (i rozszerzeniem źrenicy do 7-8 mm) – pęknięcie tętniaka tętnicy łączącej tylnej. Nie każdą jednak szeroką źrenicę należy traktować jako objaw pęknięcia tętniaka („oko patrzy na krwiak”). Należy wziąć pod uwagę inne przyczyny, w czym może okazać się nieoceniona konsultacja okulisty. Porażenie nerwu III bez mydriazy sugeruje nadciśnienie i cukrzycę i nie wymaga tak pilnego neuroobrazowania jak w przypadku tętniaka, a np. porażenie po połowiczym bólu głowy u dzieci wskazuje na migrenową oftalmoplegię. Izolowana mydriaza (!) nie jest objawem porażenia nerwu III.⁵

Łączne porażenie nerwów III, IV i VI świadczy o tętniakach części wewnątrzjamistej tętnicy szyjnej.² Jednooczną utratę widzenia z bólem oczodołu powodują: tętniak okolicy końcowego podziału tętnicy szyjnej² i rozwarstwienie tętnicy szyjnej wewnętrznej (rozwarstwieniu towarzyszy ponadto neuropatia nerwów: III, IV i VI).¹ Udar krwotoczny przysadki, oprócz dramatycznych objawów podobnych do objawów pęknięcia tętniaka, powoduje często obustronną utratę widzenia lub doskroniowe ubytki pola widzenia i jest stanem zagrażającym życiu.¹

Diagnostyka

Rycina 2. Diagnostyka okulistyczna w przebiegu bólów głowy

Jak widać na podstawie powyższych opisów jednostek chorobowych przebiegających z bólem głowy, ogromna część objawów towarzyszących może być zdiagnozowana przez okulistę. Próbę wyznaczenia kluczowych elementów diagnostyki okulistycznej w przebiegu bólów głowy przedstawia rycina 2.

Podsumowując, warto podkreślić, że dobra współpraca okulisty i neurologa jest nieoceniona z punktu widzenia pacjenta cierpiącego na bóle głowy.