Większość okulistów obserwuje rosnące wymagania swoich pacjentów dotyczące wzroku. Nie tylko oni, ale i my wszyscy chcemy widzieć lepiej, czytać bez odczuwania nadmiernego zmęczenia. Dlatego należy korygować astygmatyzm, nawet ten o niskich wartościach, jeśli wpływa na widzenie. W artykule zebrano podstawowe informacje na temat astygmatyzmu, jego etiologii oraz metod korekcji.

Wprowadzenie

Astygmatyzm to najpowszechniej występująca wada refrakcji spośród wszystkich nam znanych. Dotyczy zarówno pacjentów krótkowzrocznych, jak i nadwzrocznych. Praktycznie u dwóch trzecich dorosłych stwierdza się astygmatyzm ≥0,25 dioptrii, choć nie oznacza to, że każda z tych osób wymaga korekcji tej wady. Astygmatyzm wpływający na komfort widzenia, czyli ≥0,50 dioptrii, stwierdzimy u połowy dorosłych pacjentów, a astygmatyzm ≥1,00 dioptrii, czyli taki, który w znaczącym stopniu wpływa negatywnie na ostrość widzenia i komfort, ma jedna piąta pacjentów.¹ Dodatkowo ta wada refrakcji ma charakter dynamiczny i może się zmieniać wraz z wiekiem pacjenta, jego stanem zdrowia, stopniem nawilżenia powierzchni gałki ocznej, ze zmiennymi warunkami pracy wzrokowej itp. Rosnące wymagania pacjentów dotyczące wzroku oraz wyżej wspomniana dynamika zmian w astygmatyzmie sprawiają, że jego rozpoznanie, pomiary i korekcja są istotną częścią praktyki specjalisty z zakresu ochrony wzroku. Niniejsza praca ma na celu zebranie podstawowych informacji na temat astygmatyzmu, jego etiologii oraz metod korekcji.

Klasyfikacja

Dwa podstawowe elementy układu optycznego oka, czyli rogówka i soczewka wewnątrzgałkowa, nie są z natury elementami o idealnie symetrycznym kształcie. Zdarza się też czasem, że są one niejednorodne w strukturze materiału budulcowego. Nieregularności kształtu i współczynnika załamania elementów optycznych oka wywołują astygmatyzm. Z racji różnicy współczynników światła między ośrodkami optycznymi oka otaczającymi te elementy i nimi samymi (powietrze – rogówka pokryta filmem łzowym – ciecz wodnista, ciecz wodnista – soczewka wewnątrzgałkowa – ciało szkliste) największy wpływ na wadę refrakcji, w tym astygmatyzm, ma przednia powierzchnia rogówki oka, którą wymienia się jako jego główne źródło. Dlatego też astygmatyzm ze względu na strukturę odpowiedzialną za jego występowanie dzielimy na najczęściej występujący rogówkowy i rzadziej obserwowany wewnętrzny, spowodowany wadą soczewki lub niesferyczną powierzchnią bieguna tylnego gałki ocznej.

Astygmatyzm regularny – najczęściej występujący – czyli taki, w którym można wyznaczyć dwa prostopadłe względem siebie przekroje południkowe układu optycznego o najwyższej i najniższej mocy optycznej, klasyfikuje się, bazując na orientacji osi prz...