Rak wargi

Rozwija się często na podłożu zmian przedrakowych, jako zgrubienie błony śluzowej lub brodawka, przyjmuje formę wrzodziejącą lub guza egzofitycznego. Rozwija się zazwyczaj powoli i późno daje przerzuty, dodatkowo możliwość wczesnego wykrycia przesądza o zwykle dobrym rokowaniu.[3]

Rak błony śluzowej policzka

Obejmuje część środkową policzka, jest dobrze zróżnicowany (G1, G2), a leukoplakia stanowi częste podłoże dla rozwoju tego nowotworu. Przybiera on formę egzofitycznego guza hyperkeratotycznego, formę wrzodziejącą lub rzadko występującą w innej lokalizacji postać brodawkowatą raka płaskonabłonkowego. Węzły podżuchwowe to najczęstsza lokalizacja przerzutów raka policzka.[11]

Rak podniebienia twardego

Rozwija się powierzchownie. W stadiach zaawansowanych nacieka kość podniebienną, wnika do jamy nosa i zatoki szczękowej. Przerzuty z tej lokalizacji guza pierwotnego, z powodu ubogiej sieci limfatycznej, występują rzadko.[11]

Rak trójkąta zatrzonowcowego

Szerzy się na przedni łuk podniebienny, policzek, podniebienie miękkie i zazwyczaj w tym stadium zaawansowania jest rozpoznawany. Przerzutowy guz na szyi często jest obecny w momencie postawienia diagnozy.[11]

Rozpoznanie

Badanie podmiotowe i przedmiotowe to początek procesu diagnostyczno-terapeutycznego. Badanie laryngologiczne, w tym dokładne badanie palpacyjne, ma na celu określenie lokalizacji i zasięgu guza pierwotnego, jak również ocenę regionalnego układu chłonnego. Dokładnej ocenie należy również poddać ograniczone zmiany błony śluzowej jamy ustnej o cechach leukoplakii i erytroplakii. W 4,5 proc. wycinków określanych klinicznie jako leukoplakia stwierdza się cechy znacznej dysplazji lub carcinoma in situ, 3,1 proc. przypadków cechuje pełny obraz histopatologiczny raka płaskonabłonkowego.[2] Każde podejrzenie raka jamy ustnej musi być potwierdzone histologicznie, na podstawie pobrania kompetentnego wycinka z guza do oceny mikroskopowej. Materiał taki najlepiej uzyskać przez głęboką biopsję na granicy guza i tkanek niezmienionych. Tkanki z centrum owrzodzenia nowotworowego mogą być zmartwiczałe, co utrudnia adekwatną ocenę histopatologiczną zmiany.

Decyzję o podjęciu leczenia musi popr

Fot. 2. Etap operacji, resekcja części żuchwy.

zedzać ocena zaawansowania procesu nowotworowego. Określamy je na podstawie badania klinicznego oraz diagnostyki obrazowej – tomografii komputerowej (KT), ultrasonografii (USG) czy rezonansu magnetycznego (MR). Rentgenografia klatki piersiowej, w projekcji AP i bocznej, tomografia komputerowa klatki piersiowej oraz ultrasonografia jamy brzusznej pozwalają wykryć lub wykluczyć obecność przerzutów odległych.[3]

Fot. 3. Usunięty guz języka i dna jamy ustnej.

Za najbardziej przydatną w obrazowaniu guzów jamy ustnej uznawana jest tomografia komputerowa z użyciem środka kontrastowego, która daje adekwatną ocenę wielkości guza, obszaru naciekania tkanek miękkich i struktur kostnych. Magnetyczny rezonans jądrowy uzupełnia informacje uzyskane w KT, lepiej obrazując tkanki miękkie (muskulatura języka) czy naciekanie okołonerwowe. Ultrasonografia jest łatwo dostępnym, niedrogim i wartościowym badaniem do oceny układu chłonnego szyi. Pozytronowa tomografia emisyjna (PET) polecana jest szczególnie w rozpoznaniu nawrotów choroby, przerzutów odległych i drugiego ogniska pierwotnego.[12]

Fot. 4. Rekonstrukcja ubytku tkanek.

Dotychczas nie określono specyficznego markera serologicznego dla raka płaskonabłonkowego głowy i szyi. Receptor nabłonkowego czynnika wzrostu (EGFR) oraz infekcja HPV, jako molekularne czynniki prognostyczne dla tego nowotworu, zostały obecnie zaakceptowane i nad nimi prowadzone są badania, mogące stworzyć podstawy do rozwoju nowych metod diagnostycznych.[13]