Mechanizm powstawania gorączki

Definicja gorączki określa ją jako stan podwyższenia temperatury wewnętrznej ciała do poziomu przekraczającego zakres jej prawidłowych dobowych zmian przy sprawnie działającej termoregulacji ciała.

Gorączka jest odpowiedzią organizmu prowokowaną przez pirogeny egzogenne, zwłaszcza wirusy, bakterie i ich toksyny oraz alergeny, kompleksy immunologiczne i aktywne składowe dopełniacza. Pod wpływem działania pirogenu monocyty i makrofagi zaczynają uwalniać cytokiny o działaniu pirogennym, z których największe znaczenie mają interleukiny 1 i 6 (IL-1, IL-6) oraz czynnik martwicy nowotworów (TNFα). Substancje te przenikają przez barierę krew-mózg, indukując ekspresję oraz aktywność cyklooksygenazy 2 (COX-2), która staje się źródłem prostaglandyny E2 (PGE2), działającej głównie na pole przedwzrokowe podwzgórza. W wyniku działania tej prostaglandyny następuje, za pośrednictwem 3’,5’-cyklicznego adenozynomonofosforanu (cAMP), wzbudzenie ośrodka termoregulacji i przestawienie na wyższy poziom równowagi termicznej organizmu.

Z opisanego powyżej mechanizmu powstawania gorączki wynika, że jedną z grup leków wykazujących bezsprzeczną aktywność przeciwgorączkową są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), których działanie farmakodynamiczne jest m.in. ukierunkowane na przerwanie stymulacji ośrodka termoregulacji.

Mechanizm powstawania reakcji zapalnej

Pod wpływem bodźca zapalnego, bólowego oraz oddziaływania pirogenów dochodzi początkowo do degranulacji komórek efektorowych (tucznych) i uwolnienia z ziarnistości tych komórek mediatorów stanu zapalnego, takich jak histamina, bradykinina i serotonina. Uwalniane są także czynniki chemotaktyczne dla granulocytów obojętnochłonnych (NCF) i kwasochłonnych (ECF). Pod wpływem NCF i ECF dochodzi do chemotaksji granulocytów obojętnochłonnych, kwasochłonnych i monocytów, a uwolnione z monocytów w miejscu zapalenia enzymy i cytokiny prozapalne, takie jak IL-1 i IL-6 oraz TNFα, stymulują wydzielanie czynnika aktywującego płytki (PAF) oraz indukują przenikanie leukocytów do otaczających tkanek. Równocześnie pod wpływem cytokin zwiększa się znacznie, bo aż 10-80-krotnie, aktywność cyklooksygenazy prowadząca do wydzielania prostanoidów, które wspólnie z histaminą i bradykininą zwiększają przepuszczalność naczyń. Substancje te rozszerzają naczynia krwionośne, sprzyjając migracji komórek z krwi do zmienionej zapalnie tkanki, a także wyzwalają impulsy bólowe w znajdujących się w tkance zakończeniach nerwowych i powodują podwyższenie ciepłoty ciała.