Diagnostyka powiększonych węzłów chłonnych opiera się na 6 podstawowych krokach – po zebraniu wywiadu chorobowego przeprowadza się badanie przedmiotowe, ustala rozpoznanie wstępne, wykonuje badania diagnostyczne, potwierdza rozpoznanie i wdraża leczenie lub kieruje dziecko do ośrodka specjalistycznego.

Wprowadzenie

Powiększenie węzłów chłonnych to częsty powód konsultacji u lekarzy rodzinnych i pediatrów, ale także powód do niepokoju ze strony chorych i ich opiekunów oraz problem diagnostyczny wymagający wnikliwego potraktowania przez lekarza. Węzły chłonne są istotnym elementem bariery ochronnej ustroju, zabezpieczającej przed rozprzestrzenianiem się zakażeń.^1,2

Powiększone węzły chłonne towarzyszyć mogą zatem zakażeniom, ale czasami są pierwszym objawem innych chorób, istotnych dla zdrowia i życia pacjentów. Należy także nadmienić, że w trakcie dojrzewania układu odpornościowego dziecka wyczuwalne są drobne węzły karkowe lub szyjne, co traktowane jest jako zjawisko fizjologiczne.³

O powiększonych węzłach chłonnych mówimy, gdy w badaniu przedmiotowym średnica węzłów chłonnych szyjnych jest większa niż 1 cm, węzłów pachwinowych i brzusznych – powyżej 1,5 cm, zaś w przypadku węzłów nadobojczykowych groźne jest każde ich powiększenie.

Diagnostyka powiększonych węzłów chłonnych opiera się na 6 podstawowych krokach, w myśl zasady, że po zebraniu wywiadu chorobowego przeprowadza się badanie przedmiotowe, ustala rozpoznanie wstępne, wykonuje badania diagnostyczne, potwierdza rozpoznanie i wdraża leczenie lub kieruje dziecko do ośrodka specjalistycznego.

Z uwagi na rozliczne przyczyny powiększenia węzłów chłonnych diagnostyka tych stanów nie zawsze jest łatwa, mało obciążająca dla pacjenta ani tania. Celem poniższej pracy jest przedstawienie zasad diagnostyki u dzieci z powiększonymi węzłami chłonnymi, zaczynając od gabinetu lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, a kończąc na diagnostyce szpitalnej.

Krok pierwszy – zebranie wywiadu chorobowego

Bardzo istotna jest lokalizacja zmian, ponieważ powiększenie węzłów może być miejscowe lub uogólnione. Zbierając wywiad, pytamy o współistniejące choroby i zażywane ostatnio lub przewlekle leki, a także o wykonywane w ostatnim czasie procedury medyczne, powiększenie węzłów chłonnych może być bowiem efektem ubocznym zabiegów leczniczych (tzw. jatrogenne powiększenie węzłów chłonnych), jak również wynikiem reakcji po szczepieniu lub wyrazem nadwrażliwości na leki (pochodne karbamazepin, hydantoiny, preparat zawierający kwas acetylosalicylowy, kwas askorbowy i wapń, a także sulfasalazynę, allopurynol, cefalosporyny oraz kaptopryl).